کتاب "قرآن و عقلانیت ارتباطی" نوشته کریم خان محمدی، به بررسی تطبیقی دو مفهوم کلیدی "عقلانیت ارتباطی" در اندیشه هابرماس و "عقلانیت وحیانی" در قرآن کریم با تأکید بر تفسیرات علامه طباطبایی می‌پردازد. این کتاب تلاش می‌کند تا با رویکردی انتقادی و تحلیلی، به پرسش اساسی در باب امکان تطبیق الگوی عقلانیت ارتباطی هابرماس در جوامع اسلامی پاسخ دهد.

دکتر کریم خا‌ن‌محمدی متولد سال ۱۳۴۹ شمسی است. همزمان با تحصیلات کلاسیک، از سال۱۳۶۰ در حوزه علمیه زنجان به فراگیری علوم اسلامی پرداخت و از همان ابتدا، حافظه قوی و هوش بالا و شخصیت آرام و متین و نکته سنج وی، مورد توجه اساتید این حوزه قرار گرفت. حجت الاسلام والمسلمین دکتر کریم خان محمدی، عالمی جامع الشرایط است که تحصیلات حوزوی خود را از سنین نوجوانی آغاز کرده و همزمان با آن، به تحصیل در دانشگاه تهران و دانشگاه امام صادق (ع) پرداخته است. وی با بهره‌گیری از تجربیات ارزشمند حضور در جبهه‌های دفاع مقدس و سال‌ها فعالیت در حوزه‌های علمیه و دانشگاهی، به یکی از چهره‌های شاخص در عرصه مطالعات اجتماعی دین تبدیل شده است.

دکتر خان‌محمدی با تلفیق آموزه‌های دینی و یافته‌های علمی، نظریه "عقلانیت وحیانی" را ارائه کرده است. این نظریه، راهکاری برای احیای فرهنگ و زندگی دینی در جهان معاصر و حل مشکلات جامعه اسلامی به شمار می‌رود. وی با تأکید بر اهمیت عقل و خردورزی، به دنبال ایجاد تعادلی میان دین و عقل است.

دکتر خان‌محمدی در این کتاب، با مروری بر ادبیات فلسفی و جامعه‌شناسی غرب و شرق، نشان می‌دهد که در طول تاریخ، همواره تنش و تعاملی میان عقل و وحی وجود داشته است. در دنیای مدرن، با ظهور مدرنیته و برآمدن عقلانیت خودبنیاد، این تنش به شکل حادتری مطرح شده است. هابرماس به عنوان یکی از فیلسوفان برجسته معاصر، تلاش کرده است تا با ارائه نظریه عقلانیت ارتباطی، راه حلی برای مشکلات ناشی از عقلانیت صوری مدرنیته ارائه دهد.

از سوی دیگر، در جوامع اسلامی، عقلانیت وحیانی به عنوان یک مفهوم کلیدی مطرح است که بر اساس آن، عقل در خدمت فهم و تفسیر وحی قرار می‌گیرد. قرآن کریم به عنوان مهم‌ترین منبع وحی در اسلام، به طور گسترده‌ای به موضوع عقل و نقش آن در زندگی انسان پرداخته است. کتاب حاضر با استفاده از روش تحلیل تطبیقی، به مقایسه مفاهیم کلیدی دو نوع عقلانیت می‌پردازد. نویسنده نشان می‌دهد که هر دو نوع عقلانیت، به دنبال ایجاد تفاهم و همکاری میان انسان‌ها هستند، اما در مبانی، روش‌ها و اهداف خود تفاوت‌های اساسی دارند

در نهایت، کتاب به این نتیجه می‌رسد که عقلانیت وحیانی، با توجه به ماهیت جامع و فراگیر وحی، می‌تواند به عنوان یک الگوی جامع و کامل برای زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها ارائه شود. این نوع عقلانیت، ضمن تأکید بر اهمیت عقل و خردورزی، به محدودیت‌های عقل بشری نیز توجه دارد و به همین دلیل، به وحی به عنوان منبعی الهی برای تکمیل و هدایت عقل انسان نیاز دارد.

کتاب "قرآن و عقلانیت ارتباطی" یک اثر ارزشمند برای همه کسانی است که به دنبال فهم بهتر رابطه میان دین و عقل و همچنین چالش‌های موجود در جوامع اسلامی هستند. این کتاب با زبانی ساده و روان، به بررسی مفاهیم پیچیده فلسفی و دینی می‌پردازد و برای مخاطبان عمومی و متخصص قابل فهم است.

.

کریم خان‌محمدی