کتاب «گفتمان و جامعه» نوشته‌ی حمید عضدانلو، جامعه‌شناس و پژوهشگر ایرانی، اثری است که به دنبال پاسخگویی به پرسش‌های بنیادین درباره‌ی ماهیت انسان و جامعه است. این کتاب با نگاهی انتقادی به مفاهیم رایج و رویکردهای سنتی، تلاش می‌کند تا درکی عمیق‌تر از ساختارهای اجتماعی و نقش گفتمان در شکل‌دهی به آن‌ها ارائه دهد.
حمید عضدانلو، زاده ۱۳۲۷ تهران، متفکر و نویسنده‌ی ایرانی در حوزه علوم سیاسی و جامعه‌شناسی است. او با تحصیلات تکمیلی در رشته علوم سیاسی و دکترای مطالعات تطبیقی در گفتمان جامعه، به یکی از چهره‌های شاخصِ تحلیل گفتمان در ایران تبدیل شده است. عضدانلو در آثار خود، به بررسی مفاهیم کلیدی مانند قدرت، هویت، مدرنیته و فرامدرنیته پرداخته و با رویکردی انتقادی به تحلیل آن‌ها می‌پردازد. او با استفاده از ابزارهای نظری تحلیل گفتمان، به واکاوی ساختارهای اجتماعی و نقش زبان و گفتمان در شکل‌دهی به آن‌ها می‌پردازد.
عضدانلو در این اثر خود، با استفاده از ابزارهای نظری تحلیل گفتمان، به بررسی ریشه‌های تاریخی مفهوم گفتمان و تحولات آن می‌پردازد. او با نقد دیدگاه‌های نظریه‌پردازانی چون امیل بنونیست و زلیگ هریس، به تعریف دقیق‌تری از گفتمان و نقش آن در ساختن واقعیت اجتماعی دست می‌یابد. یکی از مهم‌ترین محورهای کتاب، بررسی رابطه میان قدرت و گفتمان است. عضدانلو با الهام از اندیشه‌های میشل فوکو، نشان می‌دهد که چگونه قدرت از طریق گفتمان‌ها تولید، بازتولید و مشروعیت می‌یابد. او با تحلیل نمونه‌های تاریخی و اجتماعی، نشان می‌دهد که گفتمان‌ها چگونه می‌توانند مرزهای اجتماعی را شکل داده و بر هویت افراد تأثیر بگذارند.
از دیگر موضوعات مهمی که در این کتاب مورد بررسی قرار می‌گیرد، مقایسه‌ی اندیشه‌های مدرنیته و فرامدرنیته است. عضدانلو با تحلیل تطبیقی ویژگی‌های این دو دوره، به نقش گفتمان در شکل‌گیری و تحول آن‌ها می‌پردازد. همچنین، او با مقایسه‌ی روشنفکران غربی و ایرانی، به بررسی تأثیرات متفاوت آن‌ها بر جوامع خود می‌پردازد.
کتاب «گفتمان و جامعه» اثری است که به خواننده کمک می‌کند تا با ابزارهای نظری تحلیل گفتمان، به پدیده‌های اجتماعی پیچیده‌ای چون قدرت، هویت و تغییر اجتماعی نگاهی انتقادی و تحلیلی داشته باشد. این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران علوم اجتماعی، به ویژه جامعه‌شناسی و علوم سیاسی، می‌تواند منبعی ارزشمند باشد.
