کتاب "وقتی بابا کوچک بود" اثر درخشان الکساندر رسکین، نویسنده و مترجم نام آشنای روسی است. الکساندر رسکین در سال 1891 در سن پترزبورگ متولد شد. او در طول زندگی پربار خود، آثار متعددی خلق کرد که طیف وسیعی از داستان‌ها، شعرها، نمایشنامه‌ها و ترجمه‌ها را شامل می‌شود. رسکین به خاطر لحن طنز و گزنده‌اش در نوشتن مشهور است و آثارش به دلیل پرداختن به مسائل اجتماعی و سیاسی با ظرافتی منحصر به فرد، مورد توجه بسیاری قرار گرفته‌اند.

از دیگر آثار رسکین می‌توان به "ماجراهای آلیوشا پوپوف"، "قلب یک سگ" و "زندگی نامه من" اشاره کرد. او در سال 1968 در سن 77 سالگی در مسکو درگذشت و میراثی گرانبها از آثار ادبی برای نسل‌های آینده به یادگار گذاشت. کتاب "وقتی بابا کوچک بود" نخستین بار در سال 1928 منتشر و به سرعت به یکی از محبوب‌ترین آثار ادبی روسیه تبدیل شد و به زبان‌های مختلف ترجمه گردید. این اثر در ایران توسط محبوبه نجف‌خانی ترجمه و نشر چشمه آن را به چاپ رسانده است.

داستان‌های این کتاب حول محور خاطرات رسکین از دوران کودکی‌اش در سن پترزبورگ قبل از انقلاب روسیه می‌چرخد. او با ظرافتی مثال‌زدنی، تصویری زنده و ملموس از زندگی روزمره یک خانواده روسی در آن دوران را به تصویر می‌کشد. خواننده در این کتاب با شخصیت‌های مختلفی از جمله پدر و مادر رسکین، پدربزرگ و مادربزرگ، عموها و عمه‌ها، معلمان و همکلاسی‌های او آشنا می‌شود و از طریق ماجراهای طنزآمیز و گاه غم‌انگیز به دنیای دوران کودکی در روسیه آن زمان پیدا می‌کند.

"وقتی بابا کوچک بود" نه تنها به لحاظ طنز و ظرافت قلم نویسنده قابل توجه است، بلکه از نظر ارزش تاریخی نیز حائز اهمیت است. این کتاب تصویری واقعی از زندگی در روسیه قبل از انقلاب را ارائه می‌دهد و به خواننده کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از تاریخ و فرهنگ آن کشور پیدا کند. طنز ظریف و لحن صمیمی نویسنده، این کتاب را به اثری جذاب و سرگرم‌کننده تبدیل کرده است که برای مخاطبان در هر سنی مناسب است.

جواد بختیاری