کتاب «تئاتر و هنر اجرا»، مجموعه ای مقالات از برخی هنرمندان بزرگ تئاتر ادوارد گردون کریگ، آدولف آپیا، آلفرد ژاری، ریچارد شخنر و آنتونن آرتو و... است که توسط «علیرضا امیرحاجبی»، هنرمند معاصر و منتقد حوزه‌ی موسیقی و هنرهای تجسمی ترجمه شده است. به‌عقیده‌ی مترجم ، این کتاب تا حدود زیادی به پرسش‌ها در زمینه‌ی تئاتر پیشرو و مدرن پاسخ می‌دهد. بدیهی است که نظرات این هنرمندان برجسته می‌تواند تصویری واضح‌تر از صحنه‌ی تئاتر پیشامدرن و مدرن ارائه دهد. کتاب حاضر دارای شش بخش کلی است: «پیشگامان تئاتر نوین»، «تئاتر آوانگارد»، «کرئوگرافی»، «موسیقی و تئاتر»، «تئاتر و روانکاوی» و «آرا و اندیشه‌های اوژینو باربا». کتاب حاضر در مجموعه‌ی «تئاتر امروز جهان» نشر «قطره» زیر نظر قطب‌الدین صادقی منتشر شده و در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.
برخی از مهم‌ترین موضوعاتی که در این کتاب به آن‌ها پرداخته می‌شود عبارتند از:
· نقد تئاتر روان‌شناختی: آرتو معتقد بود که تئاتر روان‌شناختی که در آن زمان رواج داشت، تئاتری سطحی و مبتذل است که به جای پرداختن به لایه‌های عمیق‌تر وجود انسان، به دنبال سرگرم کردن مخاطب است.
· تئاتر بی‌رحمی: نویسنده در مقابل تئاتر روان‌شناختی، تئاتر بی‌رحمی را مطرح می‌کند. تئاتری که به زوایای تاریک و خشونت‌آمیز وجود انسان می‌پردازد و تماشاگر را با چالش‌های عمیق فلسفی و روانی روبه‌رو می‌کند.
· اهمیت فیزیک و حرکت در تئاتر: آرتو معتقد بود که تئاتر فقط به متن و گفتار محدود نمی‌شود، بلکه باید از تمام عناصر فیزیکی صحنه، از جمله حرکت، نور و صدا، برای ایجاد تجربه‌ای حسی و عاطفی در تماشاگر استفاده کرد.
· تئاتر و متافیزیک: آرتو تئاتر را به عنوان ابزاری برای رسیدن به حقیقت و تجربه متافیزیکی می‌دید. او معتقد بود که تئاتر می‌تواند تماشاگر را از سطحی‌نگری و روزمرگی زندگی روزمره جدا کند و او را به دنیای عمیق‌تر و معنوی‌تر رهنمون شود.
کتاب "تئاتر و هنر اجرا" به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع در زمینه تئاتر تجربی و آوانگارد شناخته می‌شود. این کتاب به دلیل ایده‌های نوآورانه و جسورانه‌ای که در آن مطرح شده، مورد توجه بسیاری از کارگردانان و نظریه‌پردازان تئاتر در سراسر جهان قرار گرفته است.
