کتاب "تجربهگرایی و سوبژکتیویته" اثر ژیل دلوز:
معرفی:
کتاب "تجربهگرایی و سوبژکتیویته" نوشته‌ی ژیل دلوز، فیلسوف فرانسوی، در سال 1977 منتشر شد. این کتاب به بررسی فلسفه‌ی تجربهگرایی، به‌ویژه دیدگاه‌های دیوید هیوم، می‌پردازد و تفسیری نوین از مفاهیمی مانند تجربه، سوژه، و معرفت ارائه میدهد. تجربهگرایی آن‌گونه که در این کتاب به کار رفته مفهومی بیشتر سیاسی است تا معرفت‌شناختی. سرشتِ تجربه‌گراییِ معرفت‌شناختی را ژان لاک با این اصل که «همه‌ی شناخت ما درنهایت از تجربه نشئت می‌گیرد» تعین بخشید. این اصل در قالبِ یک هنجار قرار است همچون معیاری برای شناساییِ معرفتِ راستین به کار آید. اما تجربه‌گراییِ سیاسی به جای جست‌وجوی هنجارهایی از این دست، نفس ِ هنجار را به مسئله بدل می‌کند: هنجارها چگونه شکل می‌گیرند؟ تجربهگرایی سیاسی نه فرمانی با این مضمون که «باید در محدوده‌ی داده‌های تجربی باقی ماند»، بلکه پرسشی است در بابِ اینکه چگونه داده‌ها پشت سر گذاشته می‌شوند.
موضوعات کلیدی:
- نقد دیدگاه سنتی سوژه به عنوان یک جوهر ثابت و یگانه
- بررسی مفهوم "تخیل" در فلسفه‌ی هیوم و نقش آن در شکلگیری تجارب و باورها
- تحلیل رابطه‌ی میان تجربه و سوژه، و تأکید بر پویایی و سیالیت این رابطه
- ارائه تعریفی نوین از سوبژکتیویته به عنوان مجموعه‌ای از "فعل‌ها" و "توانایی‌ها"
- بررسی نقش قدرت و روابط اجتماعی در شکلگیری سوژه
اهمیت کتاب:
کتاب "تجربهگرایی و سوبژکتیویته" به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار دلوز در زمینه‌ی فلسفه‌ی ذهن و معرفت شناخته میشود. این کتاب به دلیل نقدی که از دیدگاه سنتی سوژه ارائه میدهد و همچنین به دلیل تفسیری نوین که از فلسفه‌ی تجربهگرایی ارائه میدهد، مورد توجه بسیاری از فیلسوفان و اندیشمندان قرار گرفته است.
نکاتی برای مطالعه:
این کتاب به دلیل دشواری و پیچیدگی مفاهیم، برای خوانندگان مبتدی در فلسفه مناسب نیست.
پیش از مطالعه‌ی این کتاب، آشنایی با فلسفه‌ی هیوم و همچنین با فلسفه‌ی دلوز می‌تواند مفید باشد.
برای فهم بهتر مفاهیم کتاب، می‌توان از منابع ثانویه مانند مقالات و نقدها استفاده کرد.
