معرفی کتاب 53 نفر
کتاب 53 نفر اثر بزرگ علوی، خاطرات دستگیری و دوران زندان 53 نفر از روشنفکران و فعالان سیاسی ایران در سال 1316 به دستور رضاشاه پهلوی است. علوی در این کتاب به طور دقیق وقایع مربوط به دستگیری خود و دیگر افراد، شکنجه‌ها و آزارهایی که در زندان متحمل شدند را شرح می‌دهد. 53 نفر از افراد سرشناس و تاثیرگذار در تاریخ معاصر ایران بودند که در این کتاب به معرفی آنها پرداخته می‌شود. نویسنده در این کتاب به طور ضمنی به تبیین اندیشه‌ها و گرایش‌های سیاسی افراد حاضر در گروه 53 نفر می‌پردازد. به بررسی فضای خفقان و استبداد حاکم بر ایران در آن دوران می‌پردازد.
در میان 53 نفر، افراد مختلفی با گرایش‌های فکری گوناگون حضور داشتند ازجمله تقی ارانی، متفکر مترجم و بنیانگذار حزب توده ایران، احسان طبری، نویسنده، مترجم و نظریه‌پرداز سیاسی و خلیل ملکی، اقتصاددان، نویسنده و فعال سیاسی. کتاب فضای خفقان و استبداد حاکم بر ایران در دوران رضاشاه را به تصویر می‌کشد. علوی جزئیات مربوط به زندان، شکنجه‌ها و آزارها، و همچنین رفتار و گفتار افراد را به طور دقیق بیان می‌کند.
وقایع کتاب از سال 1316 تا 1317 را در بر می‌گیرد.
شرح وقایع:
سال 1316: دستگیری 53 نفر در شهریور ماه
سال 1316: بازجویی و شکنجه افراد در زندان قصر
سال 1317: محاکمه 53 نفر در دادگاه نظامی
سال 1317: صدور حکم و تبعید افراد به نقاط مختلف ایران
بخشی از کتاب 53 نفر
در آن دوران، ایران تحت حاکمیت استبدادی رضاشاه پهلوی بود. هرگونه مخالفت با رژیم، به شدت سرکوب می‌شد. آزادی بیان و فعالیت‌های سیاسی به طور کامل ممنوع بود. رضاشاه با تمام قوا سعی داشت تا قدرت خود را تحکیم کند و مخالفان را از بین ببرد. او در این راه از هیچ چیزی، از جمله شکنجه و اعدام، ابا نداشت. دستگیری و محاکمه 53 نفر، یکی از نمونه‌های بارز سرکوب مخالفان در دوران پهلوی بود. این افراد به جرم فعالیت‌های سیاسی و روشنفکری، بدون هیچ محاکمه عادلانه‌ای به زندان و تبعید محکوم شدند.
