1.00
(1)رایآکیرا کوروساوا (به ژاپنی: 黒澤 明؛ ۲۳ مارس ۱۹۱۰ – ۶ سپتامبر ۱۹۹۸) کارگردانی، نویسنده و تهیه‌کننده‌ی ژاپنی بود که به عنوان یکی از تأثیرگذارترین و مهم‌ترین فیلمسازان تاریخ سینما شناخته می‌شود. او در طول زندگی حرفه‌ای ۵۷ ساله‌اش، ۳۰ فیلم ساخت که هر کدام شاهکاری در نوع خود محسوب می‌شوند.
کوروساوا در سال ۱۹۳۶ وارد صنعت فیلمسازی ژاپن شد. پس از سال‌ها کار به عنوان دستیار کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس، در طول جنگ جهانی دوم اولین فیلم اکشن محبوب خود را با نام افسانه جودو (سانشیرو سوگوتا) ساخت. بعد از پایان جنگ، فیلم فرشته مست را ساخت که مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. در این فیلم، کوروساوا از ۱۰ بازیگر ناشناخته استفاده کرد. توشیرو میفونه که در این فیلم به عنوان نقش اصلی بازی کرد، از کوروساوا به عنوان یکی از مهم‌ترین فیلمسازان جوان ژاپن یاد کرد. این دو مرد در آینده در ۱۵ فیلم دیگر با هم همکاری پرباری داشتند.
آکیرا کوروساوا در سال ۱۹۱۰ در نزدیکی توکیو متولد شد. او کوچک‌ترین فرزند خانواده‌ای پرجمعیت بود، اما تا دوران جوانی بیشتر اعضای خانواده‌اش از دنیا رفتند. پدرش که مدیر دبیرستانی وابسته به ارتش ژاپن بود، با انضباطی سختگیرانه فرزندانش را تربیت می‌کرد. با وجود این، به سینما علاقه‌مند بود و اغلب فرزندانش را به سینما می‌برد.
کوروساوا در ۱۷ سالگی خانه را ترک کرد و به دنبال نقاشی رفت. در توکیو با برادرش هی‌گو هم‌خانه شد و از طریق او با سینما، ادبیات و هنرهای نمایشی ژاپن آشنا شد. هی‌گو در سینمای صامت راوی بود، اما با ظهور فیلم‌های ناطق، شغلش منسوخ شد و خودکشی کرد.
تا زمان جوانی کوروساوا، سه برادرش فوت کرده بودند. او نقاشی را رها کرد، در استودیو فیلم استخدام شد و به عنوان دستیار کارگردان مشغول به کار شد. او نویسنده‌ای بااستعداد بود و تا سال ۱۹۴۳ برای حدود ۵۰ فیلم فیلمنامه نوشت. در آن سال، اولین فیلم خود به نام "داستان جودو" را کارگردانی کرد که او را به عنوان فیلمسازی بااستعداد در سینمای ژاپن معرفی کرد.
تا پیش از "راشومون" (۱۹۵۱) کوروساوا یازده فیلم سینمایی کارگردانی کرده بود، اما با این فیلم بود که توجه جهانیان را به خود جلب کرد. این فیلم نقطه عطفی بود نه تنها در کارنامه کوروساوا، بلکه برای سینمای ژاپن که تا آن زمان در غرب چندان شناخته شده نبود. نمایش این فیلم در جشنواره سینمایی ونیز بی‌گمان رویدادی تعیین‌کننده بود. فیلم جایزه "شیر طلایی" جشنواره را از آن خود کرد.
با "راشومون" تماشاگران غربی از کمال فنی و قدرت بیان فیلمی از ژاپن شگفت‌زده شدند. بسیاری از دوستداران سینما برای اولین بار متوجه شدند که در ژاپن صنعت سینمایی توانمند و مجهزی وجود دارد که اکنون بزرگ‌ترین چهره آن آکیرا کوروساوا است.
"راشومون" یک داستان کهن را با فرم روایتی پیچیده و چندلایه روایت می‌کند، بدون آن که ذره‌ای پراکنده به نظر برسد. انسجام فیلم مثال‌زدنی است، صحنه‌ها به زیبایی در هم تنیده شده‌اند و ترکیب نهایی اثری بی‌نهایت یکپارچه را به وجود آورده است. فیلم با زبانی کاملاً تصویری، از دیدگاه‌ها و زوایای گوناگون به روایت یک قتل بی‌رحمانه می‌پردازد. پس از پخش جهانی "راشومون"، نه تنها در ژاپن، بلکه در سراسر جهان، دوستداران سینما مشتاقانه منتظر تماشای هر فیلم جدیدی از کوروساوا بودند.
آثار:
· افسانه جودو ۱ (۱۹۴۳)؛ همچنین معروف است به نام (سانشیرو سوگاتا ۱)
· زیباترین (۱۹۴۴)
· افسانه جودو قسمت دوم (۱۹۴۵)؛ همچنین معروف است به نام (سانشیرو سوگاتا قسمت دوم)
· مردانی که بر دم ببر گام می‌نهند (۱۹۴۵)
· از جوانی گله‌ای نداریم (۱۹۴۶)
· آنها که فردا را می‌سازند (۱۹۴۶)
· یکشنبه‌ای فوق‌العاده (۱۹۴۷)
· فرشته مست (۱۹۴۸)
· دوئل آرام (۱۹۴۹)
· سگ ولگرد (۱۹۴۹)
· رسوایی (۱۹۵۰)
· راشومون (۱۹۵۰)
· ابله (۱۹۵۱)؛ بر پایه رمان داستایفسکی
· زیستن (۱۹۵۲)
· هفت سامورایی (۱۹۵۴)
· من در ترس زندگی می‌کنم (۱۹۵۵)
· سریر خون (۱۹۵۷)؛ بر پایه مکبث از شکسپیر
· در اعماق (۱۹۵۷)؛ بر پایه نمایشنامه ماکسیم گورکی
· دژ پنهان (۱۹۵۸)
· آدم بد راحت می‌خوابد (۱۹۶۰)
· یوجیمبو (۱۹۶۱)
· سانجورو (۱۹۶۲)
· بهشت و دوزخ (۱۹۶۳)
· ریش قرمز (۱۹۶۵)
· تورا! تورا! تورا! (۱۹۷۰)؛ (غیررسمی)
· دودسکادن(۱۹۷۰)
· درسو اوزالا (۱۹۷۵)
· کاگه‌موشا (۱۹۸۰)
· آشوب (۱۹۸۵)؛ بر پایه تراژدی شاه لیر از شکسپیر
· رویاها (۱۹۹۰)
· راپسودی در ماه اوت (۱۹۹۱)
· مادادایو (۱۹۹۳)؛ آخرین فیلم کارگردانی‌شده توسط کوروساوا
فیلم نامه:
· اسب (۱۹۴۱)؛ به کارگردانی کاجیرو یاماموتو
· انتقام‌گیری برای یک سامورایی (۱۹۵۲)؛ به کارگردانی کازئو موری
· شمشیر مزدور (۱۹۵۲)؛ به کارگردانی هیروشی ایناگاکی
· قطار افسارگسیخته (۱۹۸۵)؛ به کارگردانی آندری کونچالوفسکی
· بعد از باران (۱۹۹۹)؛ تاکاشی کوئیزومی فیلمنامه ناتمام کوروساوا را فیلم کرد.
· دورا-هیتا (۲۰۰۰)؛ کن ایچیکاوا فیلمنامه ناتمام کوروساوا را فیلم کرد.
· دریا در حال تماشا است (۲۰۰۲)؛ کی کومای فیلمنامه ناتمام کوروساوا را فیلم کرد.
· بازی ویدئویی نی او نیز براساس فیلمنامه‌ای ناتمام از این کارگردان ساخته شده‌است.
جوایز و افتخارات:
کوروساوا طی چند دهه فیلمسازی موفق شد جوایز معتبری از جشنواره‌های بین‌المللی به‌دست‌آورد که بخشی از آنها عبارتند از:
· جایزه اسکار نامزد بهترین فیلم غیرانگلیسی در سال ۱۹۵۱ برای «راشومون»
· جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی در سال ۱۹۷۵ برای «درسو اوزالا»
· جایزه افتخاری آکادمی اسکار برای یک عمر دستاورد سینمایی در سال ۱۹۹۰
· نامزد بهترین کارگردانی اسکار برای فیلم «آشوب» در سال ۱۹۸۶
· جایزه بهترین فیلمنامه از آکادمی فیلم ژاپن در سال ۲۰۰۱ برای «آمه آگارو»
· جایزه بهترین فیلم خارجی از جوایز آکادمی فیلم انگلیس (بافتا) در سال ۱۹۸۷ برای «آشوب»
· جایزه بهترین کارگردانی از جوایز بافتا در سال ۱۹۸۰ برای «کاگه‌موشه»
· جایزه خرس نقره‌ای بهترین کارگردانی جشنواره برلین در سال ۱۹۵۹ برای «دژ پنهان»
· جایزه فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم از جشنواره برلین در سال ۱۹۵۹ برای «دژ پنهان»
· جایزه ویژه سنای برلین از جشنواره فیلم برلین در سال ۱۹۵۴ برای «زیستن»
· چهار جایزه بهترین فیلم از جوایز ربان آبی ژاپن برای «آشوب»، «کاگه‌موشه»، «ریش‌قرمز» و «دژ پنهان»
· نخل طلای جشنواره کن در سال ۱۹۸۰ برای «کاگه‌موشه»
· جایزه بهترین فیلم خارجی جوایز سزار فرانسه در سال ۱۹۸۱ برای «کاگه‌موشه»
· سه جایزه بهترین کارگردانی از جوایز سینمایی دیوید دی دوناتلو ایتالیا برای فیلم‌های «آشوب»، «کاگه‌موشه» و «درسو اوزالا»
· نشان یک عمر دستاورد سینمایی از انجمن کارگردانان آمریکا در سال ۱۹۹۲
· جایزه انجمن منتقدان فیلم فرانسه در سال ۱۹۷۸ برای «درسو اوزالا»
· جایزه بهترین کارگردان سال از انجمن منتقدان فیلم لندن در سال ۱۹۵۸ برای «آشوب»
· نشان یک عمر دستاورد سینمایی از انجمن منتقدان فیلم لس‌آنجلس در سال ۱۹۸۵
· جایزه افتخاری دستاورد سینمایی جشنواره فیلم مسکو در سال ۱۹۷۹
· جایزه فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم جشنواره مسکو در سال ۱۹۷۵ برای «درسو اوزالا»
· جایزه ویژه جوایز فیلم‌های ورزشی نیکان برای مجموعه آثارش در سال ۱۹۹۸
· راه‌اندازی جایزه «آکیرا کوروساوا» در جشنواره فیلم سانفرانسیسکو در سال ۱۹۸۶
· جایزه سازمان بین‌المللی سینمای کاتولیک از جشنواره سن‌سباستین در سال ۱۹۸۵ برای «آشوب»
· شیر طلایی افتخاری جشنواره ونیز در سال ۱۹۸۲
· جایزه جایزه سازمان بین‌المللی سینمای کاتولیک از جشنواره ونیز در سال ۱۹۶۵ برای «ریش قرمز»
· شیر نقره‌ای جشنواره ونیز در سال ۱۹۵۴ برای «هفت سامورایی»
· شیر طلایی جشنواره ونیز در سال ۱۹۵۱ برای «راشومون»
· نشان ارزشمند «لژیون دو اونور» فرانسه در سال ۱۹۸۴
