زایش ذهن: نقش ژن‌ها در ساخت پیچیدگی‌های اندیشه انسان
نویسنده: گری مارکوس
کتاب «زایش ذهن: نقش ژن‌ها در ساخت پیچیدگی‌های اندیشه انسان» نوشته‌ی گری مارکوس، با ترجمه‌ی ماندانا افتخار و انتشار توسط بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، به بررسی نقش ژن‌ها در شکل‌گیری پیچیدگی‌های ذهن انسان می‌پردازد. مارکوس با تلفیق یافته‌های پروژه‌ی ژنوم انسان و تحقیقات نوین در زمینه‌ی رشد مغز، دیدگاه‌های سنتی در مورد رابطه‌ی «طبیعت و پرورش» را به چالش می‌کشد و رویکردی جدید ارائه می‌دهد.
نویسنده با زبانی ساده و قابل فهم، پیچیدگی‌های علمی را برای مخاطب عام شرح می‌دهد. او به این موضوع می‌پردازد که چگونه با وجود تعداد محدود ژن‌ها در انسان (حدود ۳۰ هزار)، مغز با این سطح از پیچیدگی شکل می‌گیرد.
گری مارکوس (متولد ۸ فوریه ۱۹۷۰) استاد روانشناسی و علوم عصبی دانشگاه نیویورک و نویسنده است.او در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ عضو شورای مدیران مرکز مطالعات پیشرفته‌ی علوم رفتاری استنفورد بود.
مارکوس به دو دیدگاه رایج در این زمینه اشاره می‌کند: «کمبود ژن» و «انعطاف‌پذیری مغز». دیدگاه اول بیان می‌کند که تعداد ژن‌ها برای توجیه پیچیدگی مغز کافی نیست، در حالی که دیدگاه دوم بر انعطاف‌پذیری بالای مغز و تأثیر محیط بر رشد آن تأکید دارد.
مارکوس در مقابل این دیدگاه‌ها، نظریه‌ای جدید ارائه می‌دهد. او معتقد است که ژن‌ها صرفاً طرح‌های ساخت نیستند، بلکه گزینه‌هایی را فراهم می‌کنند که محیط و خود ژن‌ها از طریق پروتئین‌ها، در انتخاب آن‌ها نقش دارند. به این ترتیب، مفهوم «کمبود ژن» بی‌معنی می‌شود، زیرا ژنوم انسان ابزارهای متعددی را در اختیار می‌گذارد و نحوه‌ی بروز ژنتیکی نهایتاً به شرایط محیطی بستگی دارد. این تعامل پویا بین ژن‌ها و محیط، زمینه‌ساز نتایج گوناگونی در رشد و تکامل انسان می‌شود.
کتاب «زایش ذهن» برای علاقه‌مندان به مباحث ذهن و بدن و همچنین چگونگی شکل‌گیری آن‌ها جذاب است. این کتاب با ارائه‌ی مثال‌هایی از چگونگی تأثیر درک ما از رابطه‌ی طبیعت و پرورش بر پیشرفت‌های درمانی بیماری‌های مغزی، چشم‌اندازی از آینده‌ی این حوزه را ترسیم می‌کند.
ضمیمه‌های کتاب نیز اطلاعات تکمیلی را برای خوانندگان علاقه‌مند به مباحث تخصصی‌تر فراهم می‌آورد. این کتاب نه تنها به درک بهتر ما از رابطه‌ی پیچیده‌ی بین ژن‌ها و محیط کمک می‌کند، بلکه دریچه‌ای نو به سوی آینده‌ی علوم مرتبط با مغز و ذهن می‌گشاید.