هوشنگ ابتهاج

هوشنگ ابتهاج، شاعر و پژوهشگرنامدار ایرانی، با تخلص سایه، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های ادبی معاصر ایران است.هوشنگ ابتهاج در سال ۱۳۰۶ در رشت متولد شد. او تحصیلات ابتدایی خود را در رشت و متوسطه را در تهران گذراند. در همین دوران جوانی، نخستین مجموعه شعر خود با عنوان "نخستین نغمه‌ها" را منتشر کرد. عشق پرشور وی به دختری ارمنی به نام گالیا، که در رشت ساکن بود، الهام‌بخش بسیاری از اشعار عاشقانه اولیه‌اش شد. در آشوب‌های سیاسی بعدی، شاعر در قطعه معروف "دیر است گالیا..." به این عشق دوران جوانی و تاثیر آن بر زندگی خود در شرایط جدید اشاره می‌کند.

آثار هوشنگ ابتهاج، به ویژه غزل‌ها و اشعار نیمایی او، بارها توسط خوانندگان نامداری همچون محمدرضا شجریان، احمد ظاهر، علیرضا افتخاری، شهرام ناظری، حسین قوامی و محمد اصفهانی اجرا شده است. تصانیف ماندگاری مانند "تو ای پری کجایی" و "سپیده (ایران ای سرای امید)" از جمله آثار شاخصی هستند که بر اساس اشعار ابتهاج ساخته شده‌اند.

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ادبی هوشنگ ابتهاج، تصحیح دیوان حافظ با عنوان "حافظ به سعی سایه" است که نخستین بار در سال ۱۳۷۲ توسط نشر کارنامه منتشر شد و پس از آن با بازبینی‌های جدید به چاپ رسید. 

آثار:

·        نخستین نغمه‌ها، ۱۳۲۵

·        سراب، ۱۳۳۰

·        سیاه‌مشق، فروردین ۱۳۳۲

·        شبگیر، مرداد ۱۳۳۲

·        زمین، دی ۱۳۳۴

·        چند برگ از یلدا، آبان ۱۳۴۴

·        یادنامه، مهر ۱۳۴۸ (ترجمه شعر هوانس تومانیان شاعر ارمنی، با همکاری نادر نادرپور، گالوست خاننتس و روبن)

·        تا صبح شب یلدا، مهر ۱۳۶۰

·        یادگار خون سرو، بهمن ۱۳۶۰

·        حافظ به سعی سایه (دیوان حافظ با تصحیح ابتهاج)

·        آینه در آینه (برگزیدهٔ اشعار)، با گزینش محمدرضا شفیعی کدکنی، ۱۳۶۹

·        تاسیان (اشعار ابتهاج در قالب نو) مهر ۱۳۸۵

·        پیر پرنیان‌اندیش (خاطرات سایه در گفت‌وگو با میلاد عظیمی و عاطفه طیه)،  ۱۳۹۱

·        بانگ نی، ۱۳۹۵

·        ‏هدیه (برگزیدهٔ اشعار)، به خط عبدالله فرادی ۱۳۹۷