کتاب "پنج گفتار در زمان و زندگانی فردوسی" اثر مهدی سیدی، به بررسی زندگی و زمانه حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر حماسه سرای ایران، می‌پردازد. سیدی در این کتاب به تحلیل دقیق اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در دوران فردوسی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این اوضاع بر شاهنامه اثر گذاشته است.این کتاب در پنج بخش مجزا به شرح زیر تدوین شده است:
بخش اول: به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در دوران پیش از فردوسی و زمانه او اختصاص دارد.
بخش دوم: به زندگی و شرح حال فردوسی، از تولد تا درگذشت، می‌پردازد.
بخش سوم: به بررسی شاهنامه، اثر سترگ فردوسی، از نظر محتوا، ساختار، زبان و سبک می‌پردازد.
بخش چهارم: به جایگاه فردوسی در تاریخ ایران و ادب فارسی می‌پردازد.
بخش پنجم: به بازتاب شاهنامه در ایران و جهان می‌پردازد.
جمع بندی:
کتاب "پنج گفتار در زمان و زندگانی فردوسی" منبعی ارزشمند برای کسانی است که می‌خواهند با زندگی‌زمانه و اثر فردوسی آشنا شوند. این کتاب با نگاهی جامع و تحلیلی به موضوع خود، خواننده را به درک عمیق‌تر از شاهنامه و جایگاه فردوسی در تاریخ ایران و ادب فارسی رهنمون می‌شود.