"موسم هجرت به شمال"، شاهکاری از طیب صالح، نویسنده‌ی سودانی، ما را به سفری عمیق به دل تاریخ و فرهنگ آفریقا می‌برد. این رمان که یکی از مهم‌ترین آثار ادبیات عرب به شمار می‌رود، با نگاهی ژرف به وضعیت پسااستعماری کشورهای آفریقایی می‌پردازد و تاثیرات شگرف استعمار و مدرنیته‌ی غرب بر هویت و فرهنگ این سرزمین‌ها را به تصویر می‌کشد.

طیب صالح در سال ۱۹۲۹ در شمال سودان متولد شد و در دانشگاه خارطوم تحصیل کرد اما پس از مدت کوتاهی معلمی، برای کار در بی‌بی‌سی عربی به لندن مهاجرت کرد و بیشتر عمر خود را در خارج از وطنش گذراند. اما باز هم حال و هوای بیشتر داستان‌هایش ریشه در روستایی دارد که دوران کودکی‌اش را در آنجا گذرانده است. طیب صالح نویسنده‌ای پرکار محسوب نمی‌شود؛ با این حال هم در غرب و هم شرق به خاطر نوشتن کتاب موسم مهاجرت به شمال مورد تحسین منتقدان قرار گرفت.

داستان از بازگشت راوی به زادگاهش در سودان آغاز می‌شود. او پس از سال‌ها تحصیل در اروپا، به امید ایجاد تغییری مثبت به وطن بازمی‌گردد؛ اما با مردی مرموز به نام مصطفی آشنا می‌شود که گذشته‌ای پیچیده و رازآلود دارد. مصطفی که سال‌ها در غرب زندگی کرده، نمادی از تضاد میان فرهنگ سنتی و مدرن، شرق و غرب است.

طیب صالح با زبانی شیوا و روایتی گیرا، به بررسی درونیات شخصیت‌های داستان می‌پردازد. او با دقت به توصیف احساسات، افکار و تضادهای درونی شخصیت‌ها می‌پردازد و خواننده را به تفکری عمیق درباره هویت، فرهنگ و جایگاه انسان در دنیای مدرن وامی‌دارد. یکی از نکات برجسته‌ی این رمان، نقد تند آن به استعمار و تاثیرات مخرب آن بر جوامع سنتی است. نویسنده نشان می‌دهد که چگونه استعمار نه تنها به لحاظ سیاسی و اقتصادی، بلکه به لحاظ فرهنگی نیز به جوامع مستعمره آسیب وارد کرده و باعث از هم گسیختگی هویت و ارزش‌های آن‌ها شده است.

"موسم هجرت به شمال" فراتر از یک رمان صرف است. این اثر، یک تحلیل جامعه‌شناختی و روانشناختی عمیق از وضعیت پسااستعماری است. نویسنده با نگاهی انتقادی به مدرنیته‌ی غرب می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این مدرنیته با تمام ظاهرفریبی‌اش، مشکلات و چالش‌های جدیدی را برای جوامع سنتی به همراه آورده است.

در نهایت، "موسم هجرت به شمال" رمانی است که به خواننده اجازه می‌دهد تا با شخصیت‌های داستان همذات‌پنداری کند و به تفکر درباره مسائل بزرگ و جهانی بپردازد. این رمان، یک اثر کلاسیک است که ارزش خواندن چندباره را دارد و به هر کتابخوانی توصیه می‌شود.