ایستادن در آن سوی مرگ: پاسخ‌های کربن به هایدگر از منظر فلسفه شیعی
مهدی فدایی‌مهربانی
کتاب ایستادن در آن سوی مرگ اثر ارزشمند مهدی فدایی‌مهربانی، اثری است که به تحلیل تطبیقی اندیشه‌های دو فیلسوف بزرگ قرن بیستم، هانری کربن و مارتین هایدگر می‌پردازد. نویسنده در این کتاب تلاش کرده است تا با رویکردی فلسفی و عمیق، به پرسش‌های بنیادینی درباره مرگ، هستی و معنای زندگی پاسخ دهد. اندیشه‌های مارتین هایدگر، فیلسوف وجوداندیش قرن بیستم ، به طور غیرقابل انکاری بر تفکر بسیاری از اندیشمندان پس از خود تأثیرگذار بوده است. یکی از این اندیشمندان، هانری کربن است که نه تنها تسلط عمیقی بر آثار هایدگر داشت، بلکه نخستین مترجم آثار او به زبان فرانسه نیز بود. این علاقه کربن به فلسفه شیعی، تا حد زیادی مدیون راهنمایی‌های پروفسور لویی ماسینیون بوده است. کربن با مکاتبات و مباحثات گسترده‌ای که از سال ۱۳۳۷ با علامه طباطبایی آغاز کرد، به دانش عمیقی از مطالعات شیعی دست یافت. این ارتباط طولانی‌مدت، به او امکان داد تا هم به سیستم تفکر هایدگر تسلط پیدا کند و هم به شناخت عمیقی از اندیشه شیعی برسد. هایدگر، وجود انسان را به "دازاین" محدود کرده و مرگ را پایان قطعی آن می‌داند. در مقابل، فلسفه شیعی، اندیشیدن را نوعی سیر و سلوک می‌انگارد. نویسنده کتاب، با وجود اشاره به شباهت‌هایی که برخی پژوهشگران مانند سیاوش جمادی میان این دو تفکر قائل شده‌اند، معتقد است که قرائت عرفانی از هایدگر، دستکاری در اندیشه اوست و بهترین روش برای بررسی این دو، رویکرد پدیدارشناسی معنوی کربن است.
محتوای کتاب
مقایسه دو اندیشه: فدایی مهربانی با دقت و ظرافتی مثال‌زدنی، به مقایسه و تحلیل دیدگاه‌های کربن و هایدگر درباره مرگ، زمان، هستی و انسان می‌پردازد. او نشان می‌دهد که چگونه این دو فیلسوف، با وجود تفاوت‌های فرهنگی و تاریخی، به پرسش‌های مشترکی درباره ماهیت وجود و جایگاه انسان در جهان پاسخ گفته‌اند.
فلسفه شیعی و پاسخ به هایدگر: یکی از نکات برجسته این کتاب، تلاش نویسنده برای نشان دادن آن است که چگونه فلسفه شیعی می‌تواند پاسخی جامع و عمیق به پرسش‌های فلسفی مطرح شده توسط هایدگر ارائه دهد. فدایی مهربانی با بهره‌گیری از منابع غنی فلسفه اسلامی و عرفان شیعی، به تبیین مفاهیمی مانند مرگ، حیات ابدی، و رابطه انسان با خدا می‌پردازد.
پدیدارشناسی و کشف المحجوب: نویسنده در این کتاب، به بررسی تطبیقی پدیدارشناسی هایدگر و کشف المحجوب در عرفان اسلامی می‌پردازد. او نشان می‌دهد که چگونه هر دو رویکرد، به دنبال کشف حقیقت و معنای وجود از طریق تجربه مستقیم و شهودی هستند.
در مجموع، کتاب ایستادن در آن سوی مرگ اثری است که به خواننده اجازه می‌دهد تا با دو نگاه متفاوت به پرسش‌های بنیادین انسان پاسخ دهد و در عین حال، به شناخت عمیق‌تری از فلسفه اسلامی و عرفان شیعی دست یابد. این کتاب با طرح پرسش‌های بنیادین درباره مرگ و زندگی، می‌تواند به خواننده کمک کند تا به درک عمیق‌تری از وجود خود و جایگاهش در جهان دست پیدا کند. کتاب ایستادن در آن سوی مرگ برای افرادی که به فلسفه، عرفان و به ویژه مقایسه تطبیقی اندیشه‌های مختلف علاقه‌مند هستند، بسیار مفید خواهد بود.