جامع الشتات: از کتاب الشرکه تا کتاب العمری (جلد پنجم)
ابوالقاسم بن محمدحسن میرزای قمی
کتاب جامع الشتات یکی از آثار برجسته فقهی است که توسط ابوالقاسم بن محمدحسن میرزای قمی، از فقهای برجسته شیعه در قرن سیزدهم هجری قمری تألیف شده است. این کتاب به زبان فارسی نوشته شده و شامل فتاوای فقهی مؤلف در موضوعات مختلف است.
درباره نویسنده :
ابوالقاسم بن محمدحسن میرزای قمی، معروف به میرزای قمی، فقیه و مرجع تقلید شیعه در قرن دوازدهم و سیزدهم هجری قمری بود. او در سال ۱۱۵۰ قمری در روستای «دره باغ» از توابع شهرستان ازنا در استان لرستان به دنیا آمد و در سال ۱۲۳۱ قمری در قم درگذشت و در قبرستان شیخان این شهر به خاک سپرده شد.
میرزای قمی تحصیلات خود را در شهرهای خوانسار، اصفهان و کربلا گذراند و از محضر اساتید برجسته‌ای مانند آقا محمدباقر بهبهانی و آقا حسین خوانساری بهره برد. وی پس از مدتی به قم مهاجرت کرد و در آنجا به تدریس، تألیف و تبلیغ پرداخت.
مهم‌ترین اثر میرزای قمی کتاب «قوانین الاصول» است که در زمینه اصول فقه نگاشته شده و از مهم‌ترین کتب این رشته به شمار می‌رود. از دیگر آثار او می‌توان به «جامع الشتات» در فقه و رساله‌هایی در مسائل مختلف فقهی اشاره کرد.
ویژگی های کتاب:
- جامعیت: این کتاب شامل فتاوای فقهی در بسیاری از ابواب فقه است و به همین دلیل، منبع مهمی برای مراجعه فقها و پژوهشگران بوده است.
- استدلال: میرزای قمی در فتاوای خود، به طور معمول به ذکر ادله فقهی و استنادات روایی می‌پردازد که این امر، ارزش علمی کتاب را افزایش می‌دهد.
- روانی: زبان نگارش کتاب، روان و قابل فهم است و به همین دلیل، استفاده از آن برای عموم مردم نیز آسان است.
محتوای کتاب:
جلد پنجم این کتاب، به طور خاص به احکام مربوط به عقود و معاملات، از جمله عقد شرکت (الشرکه) تا موضوعات مربوط به میراث و وصیت (العمری) می‌پردازد. این بخش از کتاب نیز مانند سایر بخش‌های آن، شامل فتاوای مؤلف در قالب پرسش و پاسخ است و به بررسی مسائل مختلف فقهی مرتبط با این موضوعات می‌پردازد.
درمجموع، کتاب جامع الشتات به دلیل جامعیت و دقت نظر مؤلف، همواره مورد توجه فقها و علمای شیعه بوده و از آن به عنوان یکی از منابع مهم فقه استدلالی استفاده می‌شود.