دولت مانا
سولماز قاشقای
دولت مانا اثری ارزشمند از سولماز قاشقای است که به کاوش در تاریخ و تمدن کهن مانایی‌ها می‌پردازد. این کتاب با زبانی شیوا و روان، خواننده را به سفری جذاب در سرزمین‌های باستانی شمال غرب ایران می‌برد و تصویری روشن از یکی از مهم‌ترین دولت‌های این منطقه در دوران باستان ارائه می‌دهد.
تمدن‌های گمشده یا جوامع باستانی کمتر شناخته شده، همواره جذابیت خاصی برای انسان‌ها داشته‌اند. این تمدن‌های کوچک، ریشه‌های تمدن‌های بزرگ هستند و مطالعه آن‌ها کلید فهم امپراتوری‌های پهناور است.
منطقه شمال‌باختری ایران، به‌ویژه حوالی دریاچه ارومیه، مهد تمدن‌های باستانی و صحنه‌ی رقابت‌های شدید فرهنگی، سیاسی و اجتماعی بوده است. قدرت‌های بزرگی همچون آشور، اورارتو و ماد همواره برای کنترل این منطقه تلاش می‌کردند که نشان از اهمیت استراتژیک آن دارد.
دکتر سولماز قاشقای، باستان‌شناس برجسته که سابقه همکاری با ایگور دیاکونف ، مؤلف کتاب ارزشمند «تاریخ ماد» را دارد، در کتاب خود به بررسی یکی از این تمدن‌های مهم پرداخته است. در منابع تاریخی، اطلاعات جامعی درباره اوضاع سیاسی و به‌ویژه اقتصادی مناطق اطراف دریاچه ارومیه در اوایل هزاره اول پیش از میلاد وجود ندارد. با وجود اینکه منابعی درباره روابط متقابل همسایگان در این دوره وجود دارد، اما منطقه ارومیه کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است.
موضوعاتی که در کتاب دولت مانا بررسی شده است:
تاسیس و گسترش دولت مانا: چگونگی شکل‌گیری دولت مانا، مرزهای آن و روابط آن با دیگر دولت‌های هم‌زمان
ساختار سیاسی و اجتماعی: بررسی نظام حکومتی، طبقات اجتماعی و نقش زنان در جامعه مانایی
اقتصاد و کشاورزی: مطالعه شیوه‌های تولید، تجارت و زندگی اقتصادی مردم مانا
هنر و معماری: بررسی آثار هنری و معماری مانایی‌ها و مقایسه آن با دیگر تمدن‌های هم‌زمان
دین و آئین‌ها: مطالعه باورهای مذهبی و آئین‌های دینی مردم مانا
در کل، کتاب دولت مانا یک اثر خواندنی و جذاب است که به همه علاقه‌مندان به تاریخ ایران باستان توصیه می‌شود. این کتاب می‌تواند به عنوان یک منبع آموزشی برای دانشجویان رشته‌های تاریخ و باستان‌شناسی مورد استفاده قرار گیرد.