ایالات متحده و ایران و تاثیر مصدق بر روابط دو جانبه
جیمز اف. گود
کتاب "ایالات متحده و ایران و تاثیر مصدق بر روابط دو جانبه" نوشته جیمز اف. گود، یکی از منابع مهم برای درک پیچیدگیهای روابط تاریخی بین ایران و ایالات متحده، به ویژه در دوران نخستوزیری محمد مصدق است. این کتاب با نگاهی دقیق به رویدادهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن دوره، تلاش میکند تا به پرسشهای بسیاری درباره دلایل شکلگیری تنشها، کودتای ۲۸ مرداد و پیامدهای آن پاسخ دهد.
بخشی از متن کتاب:
«ماجرای ایالات متحده در برابر مصدق با کودتای ۲۸مرداد ۱۳۳۲، که رهبر ایران را از قدرت بر کنار ساخت، پایان نیافت، برای شخص مصدق عرصه چندانی باقی نماند. به نظر میرسید که دیگر جایی برای او نیست. سه سال را در زندان گذراند و سالهای آخر زندگیاش را در خانهای در بیرون از تهران در بازداشت سپری ساخت. حالش رو به وخامت رفت ـ در گذشته نیز همواره گرفتار ضعف بدنی بود ـ و سرانجام در سال ۱۳۴۶درگذشت .اما او به هیچ وجه از صحنه دور نشد .خاطره او برای سالهای بسیار ذهن غرب را برآشفت. و مسلما میبایست که چنین میشد. اگر ما امروز به مطالعه فعالیتهای او میپردازیم بدین خاطر است که رخدادهای زمان او طی سالهای پس از آن نیز تاثیر شگرفی بر سیاست آمریکا نه تنها در ایران بلکه در اغلب کشورهای جهان سوم، برجا گذاشت. از آن اشتباههای اولیه چندین دهه گذشته و اینک زمان بازنگری گذشته فرا رسیده است، گرچه با فروپاشی اتحاد شوری توازن قوا در سطح جهانی به نحو بارزی تغییر کرده است. از این منظر است که میتوان به جهان سالهای پایانی قرن بیستم نگریست و مسائل آتی مناسبات بینالملل را ...مورد داوری قرار داد. جهان سوم به مجموعههایی از گروههای ملی تقسیم شده است که هر یک بر سر جلب توجه با هم در رقابتند. نادیده گرفتن ملتهای نو استقلال، هر قدر هم مرزهای جغرافیایی آنها کوچک و دیدگاههایشان کوته بینانه باشد، دیگر امکان پذیر نیست. باید گفت تجربه ایران در سالهای اولیه جنگ سرد در شرف تکرار است. مگر آن که زمامداران دولتهای بزرگ و اکنون در راس همه زمامداران ایالات متحده، با شجاعت با آن تجربهها روبهرو شوند، به دقت به اشتباهات گذشته بنگرند، و بر آن شوند که آنها را تکرار نکنند».
در مجموع، کتاب "ایالات متحده و ایران و تاثیر مصدق بر روابط دو جانبه" یک اثر ارزشمند برای درک بهتر یکی از مهمترین دورههای تاریخ روابط ایران و آمریکا است. محققان حوزه روابط بینالملل میتوانند از این کتاب برای بررسی نمونهای از تعاملات پیچیده بین قدرتهای بزرگ و کشورهای در حال توسعه استفاده کنند. کتاب گود با تکیه بر اسناد و مدارک معتبر، روایت جامعی از یکی از حساسترین دورههای تاریخ روابط ایران و آمریکا ارائه میدهد.