نهضت آشنایی ایرانیان با تئاتر و ادبیات نمایشی عثمانی در عصر قاجار و کمدی "محمد چلبی"
پیر فرانسیس ویگوئر و نیایش پورحسن
کتاب "نهضت آشنایی ایرانیان با تئاتر و ادبیات نمایشی عثمانی در عصر قاجار و کمدی "محمد چلبی"، اثری ارزشمند از پیر فرانسیس ویگوئر و نیایش پورحسن است که به بررسی یکی از مهم‌ترین دوره‌های شکل‌گیری تئاتر مدرن در ایران می‌پردازد. این کتاب با کاوش در متون و اسناد تاریخی، به ویژه کمدی "محمد چلبی"، به عنوان یکی از اولین آثار نمایشی ترجمه شده به فارسی، چگونگی آشنایی ایرانیان با تئاتر و ادبیات نمایشی عثمانی را بررسی می‌کند.
درباره نویسندگان:
نیایش پورحسن، پژوهشگری است که با تمرکز بر تاریخ تئاتر ایران، به ویژه دوره‌ی قاجار، نقش مهمی در روشن کردن زوایای پنهان این هنر در کشورمان داشته است. وی با پژوهش‌های گسترده و دقیق خود، به ویژه در زمینه‌ی تماشاخانه دارالفنون، به عنوان یکی از منابع اصلی برای شناخت ریشه‌های تئاتر مدرن در ایران شناخته می‌شود.
پیر فرانسیس ویگوئر، پژوهشگری فرانسوی است که با توجه به علاقه‌ی خود به تاریخ تئاتر و ادبیات، به بررسی روابط فرهنگی و ادبی بین ایران و عثمانی در دوره قاجار پرداخته است. وی با تمرکز بر متون نمایشی و اسناد تاریخی، به دنبال یافتن ریشه‌های تئاتر مدرن در ایران و تأثیر تئاتر عثمانی بر این روند بوده است.
دلایل اهمیت این کتاب:
- پر کردن شکاف تاریخی: این اثر با تمرکز بر دوره‌ای که اطلاعات کمی در مورد آن وجود دارد، به پر کردن شکاف موجود در تاریخ تئاتر ایران کمک می‌کند.
- معرفی یک اثر نمایشی ناشناخته: کمدی "محمد چلبی" به عنوان یکی از نخستین آثار نمایشی ترجمه شده به فارسی، تا پیش از این کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته بود. این کتاب با تحلیل دقیق این اثر، به معرفی آن به جامعه‌ی ادبی و نمایشی ایران می‌پردازد.
- بررسی تأثیر تئاتر عثمانی بر تئاتر ایران: کتاب نشان می‌دهد که تئاتر عثمانی چه تأثیری بر شکل‌گیری و توسعه‌ی تئاتر مدرن در ایران داشته است.
- ارائه تصویری جامع از فضای فرهنگی عصر قاجار: این کتاب با بررسی متون نمایشی، به ارائه تصویری جامع از فضای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی عصر قاجار کمک می‌کند.
مهم ترین موضوعاتی که در کتاب مطرح شده:
- تاریخچه‌ی تئاتر در ایران و عثمانی: با نگاهی به ریشه‌های تاریخی تئاتر در ایران و عثمانی، زمینه‌های شکل‌گیری تئاتر مدرن در ایران را بررسی می‌کنند.
- ترجمه‌ی کمدی "محمد چلبی" و اهمیت آن: به بررسی تاریخچه، محتوا و اهمیت این اثر نمایشی می‌پردازند و آن را با سایر آثار نمایشی هم‌عصر مقایسه می‌کنند.
- تأثیر تئاتر عثمانی بر تئاتر ایران: با تحلیل عناصر مختلف کمدی "محمد چلبی"، به بررسی تأثیر تئاتر عثمانی بر زبان، مضامین و ساختار نمایشنامه‌های ایرانی می‌پردازند.
- بررسی فضای فرهنگی و اجتماعی عصر قاجار: با استفاده از متون نمایشی، به تحلیل فضای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی عصر قاجار می‌پردازند.
اگر به تاریخ تئاتر ایران، ادبیات نمایشی و یا تاریخ اجتماعی و فرهنگی عصر قاجار علاقه‌مند هستید، این کتاب برای شما بسیار مفید خواهد بود.
در مجموع، این کتاب یک منبع ارزشمند برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به تاریخ تئاتر و ادبیات ایران است