نهضت ترجمه آثار مولیر در ایران و نواحی خاورمیانه (از آغاز تا پایان قرن نوزده میلادی) و کمدی مسیو پورسنیاک
نیایش پورحسن
کتاب «نهضت ترجمه آثار مولیر در ایران و نواحی خاورمیانه (از آغاز تا پایان قرن نوزده میلادی) و کمدی مسیو پورسنیاک» نوشتهٔ نیایش پورحسن، جلد چهارم از مجموعهٔ «سیری در تاریکی‌های نمایش و ادبیات نمایشی ایران در عصر قاجار» است. این اثر با نگاهی پژوهشی، به بررسی تأثیرات آثار مولیر، نمایشنامه‌نویس برجستهٔ فرانسوی، بر ادبیات نمایشی ایران و کشورهای خاورمیانه در قرن نوزدهم می‌پردازد.
ویژگی‌های کتاب:
- بررسی تطبیقی و تاریخی: نویسنده با رویکردی تطبیقی، تأثیرات فرهنگی و ادبی آثار مولیر را در ایران و کشورهای همجوار تحلیل می‌کند.
- تحلیل نمایشنامهٔ «مسیو پورسنیاک»: کتاب به‌طور خاص به نقد و تفسیر این کمدی کمتر شناخته‌شدهٔ مولیر می‌پردازد و نقش آن را در ادبیات نمایشی ایران بررسی می‌کند.
- استفاده از منابع متنوع: نویسنده با بهره‌گیری از منابع تاریخی، ادبی و نمایشی، تصویری جامع از روند ترجمه و اقتباس آثار مولیر در منطقه ارائه می‌دهد.
محتوای کتاب:
این کتاب در دو بخش اصلی تنظیم شده است:
- نهضت ترجمه آثار مولیر در ایران و خاورمیانه: در این بخش، نویسنده به بررسی روند ترجمه و تأثیرگذاری آثار مولیر در ایران، روسیه، قفقاز، نواحی عرب و عثمانی تا پایان قرن نوزدهم می‌پردازد.
- تحلیل نمایشنامهٔ «مسیو پورسنیاک»: در بخش دوم، نمایشنامهٔ «مسیو پورسنیاک» مورد نقد و تفسیر قرار می‌گیرد. این کمدی که در سال ۱۶۶۹ میلادی توسط مولیر نوشته شده، در ایران کمتر شناخته شده است. نویسنده به بررسی ترجمه‌ها و اقتباس‌های این اثر در ایران، به‌ویژه در اواخر دوره قاجار و پهلوی اول، می‌پردازد.
بخشی از متن کتاب:
«از نظر ساختاری، کمدی «مسیو پورسنیاک» بنا به نوشتۀ برخی از محققین «یک کمدی عامیانه»، بنا به نوشتۀ عده‌ای دیگر «اثری با ارزش والا» و حتی بنا به گفتاری دیگر «مضحکه‌ای صرف» قلمداد می‌گردد. اما این اثر پس از دو کمدی «سرخر» و «عروسی اجباری» به واقع سومین اثری از «مولیر» تلقی می‌شود که در قالب «کمدی بالت» نگارش شده است.
در باب این قسم کمدی باید اشاره نمود که «کمدی بالت» از جمله آثار نمایشی توأم با رقص و موزیک و مجالس بالت است که در قرن ۱۳ میلادی در نمایشنامۀ «آلاچیق» اثر نویسنده و کشیش فاضل فرانسه «آدام دولاهال» (۱۲۴۰-۱۲۸۸) به سال ۱۲۷۵ میلادی متجلی و چهار قرن بعد از او، به بهترین و کامل‌ترین نحو از سوی «مولیر» در فرانسه ارتقاء و ظهور یافت.»
در مجموع، کتاب «نهضت ترجمه آثار مولیر در ایران و نواحی خاورمیانه» با رویکردی پژوهشی و تحلیلی، به بررسی تأثیرات فرهنگی و ادبی آثار مولیر در منطقه می‌پردازد. این اثر با تمرکز بر نمایشنامهٔ «مسیو پورسنیاک»، تصویری جامع از روند ترجمه و اقتباس آثار مولیر در ایران و کشورهای خاورمیانه ارائه می‌دهد و به درک بهتر از تعاملات فرهنگی و ادبی در قرن نوزدهم کمک می‌کند.