ایشتوان ارکنی، نویسندهی مجارستانی، در رمان "تتها" با ظرافت تمام، طنزی تلخ و گروتسک را با نقدی سنگین بر حکومتهای تمامیتخواه در هم میآمیزد. داستان، در دل جنگ جهانی دوم و در روستایی آرام در مجارستان میگذرد. لایوس تت، رئیس آتشنشانی روستا، همراه با خانوادهای ساده و آرام زندگی میکند. ورود ناگهانی سرگرد وارّو، با درخواستهای عجیب و غریبش، آرامش این خانواده را بر هم میزند.
ایشتوان اِرکنی ، زاده ۵ آوریل ۱۹۱۲ در بوداپست و درگذشته ۲۴ ژوئن ۱۹۷۹ در بوداپست، رماننویس و نمایشنامهنویس مجار بود. اِرکنی در خانوادهای یهودی و مرفه در بوداپست به دنیا آمد. تحصیلات خود را در دبیرستانی وابسته به کلیسای کاتولیک به پایان برد، وارد دانشگاه شد و در دو رشتهٔ داروسازی و شیمی تحصیل کرد. بهدلیل رفاه خانوادگی موفق به رفتن سفرهای متعددی به کشورهای اروپایی شد. او به زبانهای آلمانی، فرانسوی و انگلیسی صحبت میکرد و یکی از بهترین زباندانان همنسل خود بود. در زمان اسارت در جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۲ در شوروی نیز زبان روسی آموخت. آشنایی او به زبانهای خارجی و تخصصش در داروسازی و شیمی به او امکان میداد که در بازههایی به عنوان مترجم ادبی و کارشناس داروسازی فعالیت کند.
در کتاب "تتها" سرگرد وارّو، که به دلیل ضعف اعصاب به روستای تتها آمده، نمادی از قدرت مطلقه و بیرحم است. درخواستهای نامعقول او، خانوادهی تت را مجبور میکند تا به شیوهای خاضعانه و بزدلانه از او اطاعت کنند. در این میان، پستچی روستا با وسواس عجیبش، نقشی کلیدی در پیشبرد داستان ایفا میکند. او که از خبرهای بد واهمه دارد، تنها اخبار خوش را به لایوس تت میرساند و از رساندن خبرهای بد خودداری میکند.
ارکنی با استفاده از این شخصیتها و موقعیتهای طنزآمیز، به نقد سیستمهای تمامیتخواه و تأثیرات مخرب آنها بر افراد میپردازد. در این رمان، خانوادهی تت نماد جامعهای است که در برابر قدرت مطلقه تسلیم شده و هویت خود را از دست داده است. سرگرد وارّو نیز نمایانگر حکومتهایی است که با زور و تهدید بر مردم حکومت میکنند.
"تتها" رمانی است که با زبانی ساده و روانی نوشته شده است و خواننده را به دنیای عجیب و غریب این روستا میبرد. ارکني با استفاده از طنز، به موضوعات جدی همچون جنگ، قدرت، و انسانیت میپردازد و خواننده را به تفکر وامیدارد. این رمان، علاوه بر ارزش ادبی، از نظر تاریخی نیز اهمیت دارد؛ چرا که تصویری از جامعهی مجارستان در دوران جنگ جهانی دوم را به تصویر میکشد.
اگر به دنبال رمانی هستید که هم شما را بخنداند و هم به فکر فرو ببرد، "تتها" انتخاب مناسبی برای شما خواهد بود. این رمان، با ترجمه روان کمال ظاهری، توسط نشر چشمه منتشر شده است.