کتاب "آنکت و دو روایت دیگر" به قلم احمد قاسمی، عضو برجسته حزب توده ایران، پنجره‌ای رو به زندگی پرفراز و نشیب یک مبارز سیاسی و نویسنده در ایران دهه‌های بیست و سی خورشیدی می‌گشاید. این کتاب مجموعه‌ای از هشت داستان کوتاه و دو روایت ادبی است که به همت کاظم فرهادی گردآوری و توسط نشر چشمه منتشر شده است. کاظم فرهادی خواسته تا از این راه، این نویسنده را به تاریخ‌نگاران حوزهٔ ادبیات داستانی، منتقدان ادبی و داستان‌نویسان ایرانی بشناساند.

احمد قاسمی، متولد ۱۲۹۶ شمسی در اصفهان بود. او در رشته‌ی حقوق تحصیل کرد و در ۲۴ سالگی، یعنی همان سال تاسیس حزب توده، به آن پیوست. سپس برای سر و سامان دادن شاخه‌ی حزب در شرق مازندران و گرگان، شغل مهم خود را در دانشگاه تهران رها کرد و به آنجا رفت. او از همان سال‌های آغازین به عنوان یکی از نظریه‌پردازان مطرح حزب شناخته می‌شد و به زودی عضو کمیته‌ی مرکز حزب توده شد.

تاریخ‌نگاران، کارشناسان امور حزبی و سیاسیِ تاریخ معاصر ایران، یاران و سیاستمداران هم‌دوره‌اش از او به‌عنوان شخصیت سیاسی تندرو، سرسخت، صریح‌لهجه، بی‌پروا و نیز فردی سخنور یاد کرده‌اند. زندگی پرکشاکش حزبی و دیگر صفات و خصوصیاتی که مخالفان یا طرفدارانش به او نسبت داده‌اند، هرگز مجالی برای پرداختن به دیگر جنبه‌های فکری او، جز مسائل حزبی و سیاسی فراهم نیاورد.

داستان‌های این کتاب عمدتاً به فعالیت‌های سیاسی احمد قاسمی و مبارزات حزب توده ایران می‌پردازد. قاسمی در این داستان‌ها با زبانی ساده و روانی، تصاویری زنده از شرایط اجتماعی و سیاسی آن دوران ترسیم می‌کند. اگرچه این داستان‌ها تحت تأثیر ایدئولوژی حزبی هستند و گاه شعارزدگی در آن‌ها به چشم می‌خورد، اما به عنوان یک سند تاریخی و ادبی از آن دوره قابل توجه هستند.

دو روایت ادبی کتاب، یعنی "فرار" و "روز امتحان"، روایتی شخصی از زندگی سخت و پنهانی احمد قاسمی در سال‌های تبعید و غربت هستند. این روایت‌ها تصویری واقعی از مبارزه‌ای طولانی و خستگی‌ناپذیر را به تصویر می‌کشند.

اهمیت کتاب "آنکت و دو روایت دیگر" تنها به جنبه ادبی آن محدود نمی‌شود. این کتاب به عنوان یک سند تاریخی، تصویری از فعالیت‌های سیاسی حزب توده ایران و مبارزات ملی ایران در دهه‌های بیست و سی را ارائه می‌دهد. همچنین، این کتاب به عنوان یک زندگی‌نامه خودنوشت، روایتگر زندگی پرفراز و نشیب یک مبارز سیاسی است که علی‌رغم همه سختی‌ها، بر آرمان‌های خود پایبند ماند.

کتاب "آنکت و دو روایت دیگر" اثری ارزشمند برای علاقه‌مندان به ادبیات، تاریخ و سیاست ایران است. این کتاب به خوانندگان کمک می‌کند تا درکی عمیق‌تر از شرایط اجتماعی و سیاسی ایران در دهه‌های بیست و سی و مبارزات ملی ایران به دست آورند.