موج چهارم
رامین جهانبگلو
کتاب موج چهارم نوشته رامین جهانبگلو، یکی از آثار تأثیرگذار در حوزه اندیشه و روشنفکری معاصر ایران است. این کتاب با نگاهی انتقادی و تحلیلی به تاریخ روشنفکری در ایران می‌پردازد و به ویژه بر نسل چهارم روشنفکری در ایران تمرکز دارد.
کتاب موج چهارم را می‌توان به چهار بخش اصلی تقسیم کرد:
- بخش اول: ریشه‌های مدرنیته در ایران در این بخش، نویسنده به بررسی مفاهیم بنیادین مدرنیته، تعارض آن با سنت، و چگونگی شکل‌گیری سیاست‌های مبتنی بر مدرنیته در ایران می‌پردازد. همچنین، به تأثیر فرایند جهانی‌شدن بر سنت و مدرنیته در ایران و نگاهی گذرا به مفهوم پسامدرنیسم پرداخته شده است.
- بخش دوم: نسل چهارم روشنفکران و چالش‌های آن بخش دوم به طور ویژه به نسل چهارم روشنفکران ایرانی و چالش‌های آن‌ها در مواجهه با سنت و مدرنیته اختصاص دارد. نویسنده در این بخش به تحلیل جایگاه روشنفکران در ایران امروز و تعامل آن‌ها با مفاهیم مدرنیته می‌پردازد.
- بخش سوم: پروژه روشنفکری در ایران معاصر در این بخش، نویسنده به بررسی عمیق‌تر پروژه روشنفکری در ایران معاصر می‌پردازد. مباحثی مانند رابطه بین مدرنیته و گفتمان روشنفکری، نقش عقلانیت مدرن در جامعه مدنی، و چالش‌های روشنفکران در مواجهه با مدرنیسم و جهانی‌شدن در این بخش مورد تحلیل قرار گرفته است. همچنین، مفاهیمی همچون تساهل، خشونت پرهیزی، و گفت‌وگوی بین‌فرهنگی در این بخش به طور گسترده مورد بررسی قرار می‌گیرند.
- بخش چهارم: خشونت و جایگزین‌های آن در عصر مدرنیته بخش پایانی کتاب به موضوع مهم خشونت در عصر مدرنیته و راهکارهای جایگزین آن می‌پردازد. نویسنده با بررسی نظرات اندیشمندانی همچون فرانتس فانون و گاندی، به تحلیل ریشه‌های خشونت و راهکارهای کاهش آن می‌پردازد. همچنین، مفاهیمی همچون دموکراسی، مدارا، کثرت‌گرایی و آزادی در ارتباط با خشونت و راهکارهای جایگزین آن مورد بحث قرار می‌گیرند.
در کل، کتاب موج چهارم یک اثر ارزشمند برای همه کسانی است که به تاریخ و وضعیت کنونی ایران علاقه‌مند هستند و می‌خواهند درک عمیق‌تری از نقش روشنفکری در جامعه پیدا کنند.