سخن‌پردازان سرگذشت خویش
اشتفان تسوایگ
کتاب "سخن‌پردازان سرگذشت خویش" اثری ارزشمند از اشتفان تسوایگ، نویسنده و مورخ برجسته اتریشی است. این کتاب به بررسی شیوه نگارش زندگینامه و خودنگاری توسط برخی از بزرگ‌ترین نویسندگان تاریخ ادبیات می‌پردازد. تسوایگ در این اثر، با نگاهی دقیق و تحلیلی، به سراغ آثاری چون "یادداشت‌های کازانووا"، "زندگی خودم" اثر استاندال و "جوانی" اثر تولستوی می‌رود.
تسوایگ در این کتاب تلاش کرده است تا به تحلیل شخصیت سه نویسنده بزرگ یعنی کازانووا، استاندال و تولستوی بپردازد و نشان دهد که چگونه هر یک از این نویسندگان، با استفاده از سبک و رویکردی خاص، به نگارش زندگینامه خود پرداخته‌اند. تسوایگ بر این باور است که این سه نویسنده، با وجود تفاوت‌های فردی، از یک وجه اشتراک برخوردارند و آن هم رویکرد هنرمندانه و ذهن‌گرایانه آن‌ها به نگارش زندگینامه است. به عبارت دیگر، تسوایگ کوشیده است تا نشان دهد چگونه هنر و زندگینامه این سه نویسنده به طور جدایی‌ناپذیری با یکدیگر درآمیخته شده‌اند.
اما تسوایگ تأکید می‌کند که مقایسه این سه شخصیت به معنای قرار دادن آن‌ها در یک سطح فکری نیست. بلکه برعکس، او معتقد است که این سه نویسنده نماینده سه مرحله متوالی و سه شکل متفاوت از یک پدیده واحد هستند. به عبارت دیگر، کازانووا، استاندال و تولستوی هر یک مرحله‌ای از یک فرایند خلاقانه را نشان می‌دهند که در آن نویسنده به کاوش در درون خود و بیان آن می‌پردازد. بنابراین، این سه شخصیت نه تنها متفاوت از یکدیگرند، بلکه مکمل یکدیگر نیز هستند و هر یک تصویری متفاوت از این فرایند خلاقانه را به نمایش می‌گذارند.
کازانووا: او نماینده ساده‌ترین شکل خودنگاری است. کازانووا به سادگی وقایع زندگی‌اش را بدون تحلیل عمیق روایت می‌کند، گویی زندگی برای او تنها مجموعه‌ای از تجربیات حسی و ظاهری است. او به درون خود نفوذ نمی‌کند و به دنبال انگیزه‌ها و دلایل رفتارهایش نیست.
استاندال: استاندال گامی فراتر از کازانووا برمی‌دارد. او به روانشناسی خود علاقه‌مند است و به دنبال کشف انگیزه‌های درونی رفتارهایش است. او به بررسی ارتباط بین افکار، احساسات و اعمالش می‌پردازد و به نوعی خودنگری روان‌شناختی می‌رسد.
تولستوی: تولستوی اوج خودنگری را به تصویر می‌کشد. او نه تنها به روانشناسی خود می‌پردازد، بلکه به بررسی ابعاد اخلاقی و معنوی رفتارهایش نیز می‌پردازد. وجدان برای او نقش مهمی دارد و او دائماً اعمال و افکارش را از این منظر مورد قضاوت قرار می‌دهد.
"سخن‌پردازان سرگذشت خویش" کتابی است که هم برای علاقه‌مندان به ادبیات و هم برای کسانی که به شناخت بهتر خود و دیگران علاقه‌مندند، جذاب خواهد بود. تسوایگ در این کتاب، با زبانی شیوا و تحلیلی، به دنیای درونی نویسندگان بزرگ سفر می‌کند و به ما نشان می‌دهد که چگونه می‌توان از طریق نوشته‌هایشان، به شناخت عمیق‌تری از خود و جهان پیرامونمان دست یافت.