طراحان صحنهی تئاتر یونان و روم باستان
پیام فروتن
کتاب «طراحان صحنهی تئاتر یونان و روم باستان» نوشته‌ی پیام فروتن و منتشر شده توسط نشر قطره، اثری ارزشمند در حوزه‌ی مطالعات طراحی صحنه و به ویژه در تئاتر دوران باستان است. این کتاب نه صرفاً یک زندگی‌نامه‌ی صرف از طراحان صحنه، بلکه پژوهشی عمیق در چگونگی شکل‌گیری و تکامل این هنر در یونان و روم باستان است. نویسنده با رویکردی پژوهش‌محور، تلاش کرده تا با بررسی زندگی و فعالیت‌های طراحان صحنه، دریچه‌ای به سازوکارها و شیوه‌های صحنه‌پردازی در آن دوران بگشاید.
درباره نویسنده:
پیام فروتن (زادهٔ ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۲) طراح صحنه و کارگردان ایرانی است. او دو بار برندهٔ جایزهٔ بهترین طراح صحنه از جشنواره تئاتر فجر شده‌است. او در مقدمه‌ی این کتاب خود به انگیزه‌ی نگارش این اثر اشاره می‌کند و از ترجمه‌ی کتاب «تاریخ طراحی صحنه» اثر اسکار براکت و مواجهه با کتاب «فرهنگ طراحان صحنه» نوشته‌ی رابین تابین لیسی به عنوان نقطه‌ی آغازی برای این پژوهش یاد می‌کند. او با اشاره به محدودیت‌های کتاب لیسی که صرفاً به ذکر نام طراحان و اطلاعات مختصر بسنده کرده، انگیزه‌ی خود را برای نگارش اثری جامع‌تر و تصویری‌تر بیان می‌کند. فروتن معتقد است که کتابی در زمینه‌ی طراحی صحنه بدون تصویر، نمودار و جدول فاقد ارزش لازم است و بر همین اساس، تلاش کرده تا کتاب خود را با تصاویر و توضیحات تکمیلی غنی سازد.
یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی این کتاب، رویکرد تحلیلی نویسنده است. فروتن صرفاً به ذکر زندگی‌نامه‌ی طراحان بسنده نکرده، بلکه هر طراح را به عنوان موضوعی برای تحقیق و بررسی عمیق‌تر در نظر گرفته است. او با طرح فرضیه‌هایی درباره‌ی طراحان برجسته، تلاش کرده تا به درک بهتری از سبک، شیوه و چگونگی طراحی صحنه در یونان باستان دست یابد. به عنوان مثال، او با بررسی ایده‌های فلسفی آناکساگوراس، به این پرسش می‌پردازد که آیا می‌توان از فلسفه در طراحی صحنه بهره برد یا خیر. همچنین، با بررسی مؤلفه‌های معماری ویتروویوس، او را به عنوان یک صحنه‌پرداز تئاتر نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.
علاوه بر تحلیل زندگی و آثار طراحان، کتاب به تشریح و توضیح سازوکارها و شیوه‌های صحنه‌پردازی در یونان باستان نیز می‌پردازد. فروتن به بررسی ماشینری و انواع روش‌های تغییر صحنه، ابزارها و وسایل مربوط به آن‌ها و نحوه‌ی استفاده از آن‌ها در نمایش‌ها پرداخته است. این توضیحات در متن اصلی و همچنین در بخش پی‌نوشت و کادرهای جداگانه ارائه شده‌اند که به خواننده کمک می‌کند تا درک جامعی از فنون صحنه‌پردازی در آن دوران به دست آورد.
نویسنده در بخش‌هایی از مقدمه به وضعیت نامطلوب طراحی صحنهی تئاتر در زمانه‌ی خود نیز اشاره می‌کند و از کم‌رنگ شدن این هنر و مشکلات موجود در این عرصه سخن می‌گوید. او از فقدان افق‌های روشن حرفه‌ای و بی‌علاقگی ناشران به چاپ کتاب‌های تخصصی در این زمینه گلایه می‌کند. با این وجود، او به اهمیت و ارزش این هنر تاکید کرده و به نوشتن و پژوهش در این حوزه ادامه می‌دهد.
«طراحان صحنهی تئاتر یونان و روم باستان» نه تنها منبعی ارزشمند برای دانشجویان و پژوهشگران تئاتر، بلکه برای علاقه‌مندان به تاریخ هنر و فرهنگ یونان و روم باستان نیز اثری جذاب و آموزنده است. این کتاب با رویکرد پژوهشی، تحلیل‌های دقیق و تصاویر گویا، تصویری جامع از دنیای طراحی صحنه در دوران باستان ارائه می‌دهد.
