کتاب "استادان استادان چه کردند؟" نوشته مقصود فراستخواه، ما را به سفری جذاب در دل تاریخ آموزش عالی ایران می‌برد. این کتاب با تمرکز بر دارالمعلمین و دانشسرای عالی، دو نهاد مهم و پیشرو در تربیت معلم، به بررسی تحولات و چالش‌های آموزش مدرن در ایران از سال ۱۲۹۷ تا ۱۳۵۷ می‌پردازد.
دارالمعلمین مرکزی که با تلاش ابوالحسن فروغی و اسماعیل مرآت تاسیس شد، نخستین گام جدی در جهت تربیت معلم در ایران بود. این نهاد با تربیت آموزگاران برای مدارس ابتدایی و متوسطه، نقش مهمی در ارتقای سطح سواد و آگاهی جامعه ایفا کرد. در کنار دارالمعلمین مرکزی، موسسه دارالمعلمات نیز با هدف تربیت معلم زن تاسیس شد و به این ترتیب، زمینه برای حضور زنان در عرصه آموزش فراهم شد.
مقصود فراستخواه (متولد ۱۳۳۵ در تبریز) جامعه‌شناس ایرانی و استاد برنامه‌ریزی توسعه آموزش عالی در مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی است.
فراستخواه در کتاب خود، به خوبی نشان می‌دهد که دارالمعلمین و دانشسرای عالی نه تنها مراکزی برای آموزش بودند، بلکه کانون‌های تولید اندیشه و تفکر نیز به شمار می‌آمدند. بسیاری از بزرگان علم و فرهنگ ایران در این نهادها تحصیل کرده و یا تدریس کرده‌اند. در کلاس‌های درس دارالمعلمین، مباحثی فراتر از کتاب‌های درسی مطرح می‌شد و دانشجویان با پرسش‌های بنیادین درباره جهان و هستی مواجه می‌شدند.
یکی از نکات قابل توجه در کتاب فراستخواه، تأکید بر نقش دارالمعلمین در شکل‌گیری هویت ملی و مدرن ایرانی است. دانش‌آموختگان این نهاد، با آشنایی با علوم و اندیشه‌های جدید، به عنوان پیشقراولان مدرنیزاسیون در ایران عمل کردند. آنها در کنار آموزش، به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی نیز می‌پرداختند و در شکل‌گیری افکار عمومی نقش موثری داشتند.
در مجموع، "استادان استادان چه کردند؟" کتابی خواندنی و ارزشمند برای همه علاقه‌مندان به تاریخ آموزش و پرورش و تحولات اجتماعی ایران است. این کتاب با زبانی ساده و روان، روایتی جذاب از تلاش‌های نسل‌های گذشته برای ارتقای سطح علمی و فرهنگی کشور ارائه می‌دهد. مطالعه این کتاب به ما کمک می‌کند تا بهتر درک کنیم که ریشه‌های آموزش مدرن در ایران به کجا برمی‌گردد و چه چالش‌هایی بر سر راه توسعه آن وجود داشته است.
