باغبانی در دسترس
هانس شومان
کتاب «باغبانی در دسترس» نوشته‌ی هانس شومان، مربی باغبانی آموزشگاه باغ بارتی مئوس هلند، اثری ارزشمند در حوزه‌ی آموزش و توانمندسازی افراد نابینا و کم‌بینا از طریق باغبانی است. این کتاب که توسط الهه مرعشی به فارسی ترجمه شده و توسط نشر قطره منتشر شده، حاصل سال‌ها تجربه‌ی نویسنده در آموزش باغبانی به دانش‌آموزان ۱۲ تا ۲۰ ساله‌ی دارای معلولیت بینایی در نهاد بارتی منوس هلند است. بارتی منوس، نهادی است که به آموزش و حمایت از افراد نابینا و کم‌بینا می‌پردازد.
این کتاب با رویکردی متفاوت به باغبانی می‌نگرد؛ نه صرفاً به عنوان دستورالعملی برای پرورش گیاهان، بلکه به عنوان پلی ارتباطی بین افراد نابینا و جامعه‌ی پیرامونشان. نویسنده بر لذت بردن کارورزان (دانش‌آموزان) تأکید دارد و آن‌ها و سایر خوانندگان را به بهره‌گیری از سایر حواس خود در تجربه‌ی باغبانی دعوت می‌کند.
کتاب در نه فصل تنظیم شده و با تعریفی از نابینایی و کم‌بینایی و تأثیر باغبانی بر توسعه‌ی توانمندی‌های فردی این گروه آغاز می‌شود. نویسنده به اهمیت و نقش باغبانی در زندگی روزمره‌ی افراد نابینا و کم‌بینا پرداخته و دستورکارهایی عملی برای باغبانی با این افراد ارائه می‌دهد. همچنین، تفاوت ادراک میان دیدن و لمس کردن و نقش آن در فعالیت‌های روزانه، از جمله باغبانی، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
یکی از نکات مهم کتاب، تأکید بر نقش باغ ویژه‌ی نابینایان در توسعه‌ی توانمندی‌های فردی و مشارکت اجتماعی آن‌هاست. این باغ‌ها فضاهایی طراحی‌شده هستند که با در نظر گرفتن محدودیت‌های بینایی، امکان تجربه‌ی کامل باغبانی را برای این افراد فراهم می‌کنند.
کتاب همچنین به فعالیت‌هایی برای آموزش نظری باغبانی و شیوه‌های اجرای آن‌ها می‌پردازد. نویسنده با معرفی آموزشکده‌ی بارتی مئوس، به عنوان یک الگو، اهداف طراحی و راه‌اندازی این آموزشکده، ساختار تشکیلاتی و منابع مالی مورد نیاز برای تأسیس مراکزی مشابه را ارائه می‌دهد و راهکارهای عملی برای راه‌اندازی چنین مراکزی را بررسی می‌کند.
«باغبانی در دسترس» صرفاً یک کتاب آموزشی در زمینه‌ی باغبانی نیست، بلکه اثری است که به دنبال ایجاد فرصت‌های برابر برای افراد نابینا و کم‌بینا در جامعه است. این کتاب نشان می‌دهد که باغبانی می‌تواند ابزاری قدرتمند برای توانمندسازی، افزایش اعتماد به نفس، بهبود کیفیت زندگی و تقویت ارتباط اجتماعی این افراد باشد.
نویسنده با ارائه‌ی تجربیات و راهکارهای عملی، نه تنها به مربیان و فعالان این حوزه، بلکه به خانواده‌ها و خود افراد نابینا و کم‌بینا نیز کمک می‌کند تا از پتانسیل‌های باغبانی در جهت بهبود زندگی خود بهره ببرند. این کتاب، دیدگاهی نو و الهام‌بخش در مورد باغبانی و نقش آن در زندگی افراد دارای معلولیت بینایی ارائه می‌دهد.