یوحنا مترجمی از انطاکیه
جان دوست
رمان «یوحنا؛ مترجمی از انطاکیه» نوشته‌ی جان دوست، نویسنده‌ی کُردتبار سوریه‌ای، اثری است در نکوهش خشونت و تعصبات قومی، ملی و مذهبی و در ستایش صلح، آشتی و خردورزی. این رمان که با ترجمه‌ی یاسین عبدی توسط انتشارات کتاب پارسه منتشر شده، پاسخی به ضرورت زمانه‌ای است که خشونت و تعصب، جهان و به ویژه خاورمیانه را در برگرفته و قربانیان بی‌شماری برجای گذاشته است.
جان دوست با باور به نقش فرهنگ‌ساز و پالایش‌گر ادبیات، در قالب داستانی درباره‌ی یک مترجم سالخورده‌ی اهل انطاکیه، بر اهمیت عقلانیت، خردورزی و دوری از تعصب و خشک‌اندیشی تأکید می‌کند. خود نویسنده در یادداشت ابتدایی کتاب با عنوان «چرایی نگارش این رمان»، ادبیات را سنگری در برابر خشونت و تندروی می‌داند و انگیزه‌اش را از نوشتن «یوحنا» روشن کردن شمعی در شب تاریک تندروی و ریختن چند قطره جوهر بر آتش تعصبات گوناگون بیان می‌کند.
داستان رمان حول محور شخصیتی به نام یوحنا، مترجم پیری از انطاکیه، می‌گردد که خاطرات خود را برای شاگرد آلبانیایی‌اش، یونس، بازگو می‌کند. پدر یوحنا، بازرگانی عاشق دانش بود که آرزو داشت تمام دانش جهان را به زبان‌های عربی و ترکی ترجمه کند. به همین منظور، پسرش را برای آموختن زبان‌های دیگر به ایتالیا می‌فرستد.
یوحنا که دل در گرو دختری یهودی به نام استر داشت، با اکراه راهی سفر می‌شود. در این سفر، کشیش مارونی خردمندی او را همراهی می‌کند و سخنان و منش او تأثیر عمیقی بر یوحنا می‌گذارد و او را از اندوه دوری از معشوق و خانواده‌اش می‌رهاند. این کشیش، مؤمنی است که بر عشق به خداوند تأکید دارد، نه ترس از او.
«یوحنا» رمانی است درباره‌ی عشق به خداوند و تقبیح تعصب، خشونت و نزاع‌های قومی، فرقه‌ای، ملی و عقیدتی. در این اثر، عرفان و عقلانیت در هم آمیخته‌اند و نویسنده با رویکردی ضد جنگ و خشونت، از اختیار و آزادی اراده‌ی انسان دفاع می‌کند و با جبرگرایی به مخالفت برمی‌خیزد.
جان دوست، نویسنده‌ی این اثر، متولد ۱۹۶۵ در سوریه، شاعر، رمان‌نویس و ادیب کُردتبار ساکن آلمان است. او فعالیت ادبی خود را با شعر آغاز کرد و آثار متعددی از جمله «قلعه دمدم»، «دیوان جان»، «رؤیای سوخته» و رمان‌های دیگری همچون «زنگ‌های روم»، «مارتین خوشبخت» و «جمهوری مهاباد» را به چاپ رسانده است.
می‌توان گفت رمان «یوحنا؛ مترجمی از انطاکیه» برای هر کسی که به دنبال داستانی است که هم سرگرم‌کننده باشد و هم او را به فکر وادارد، می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد. این کتاب با پرداختن به مسائل انسانی و اجتماعی مهم، می‌تواند با مخاطبان گوناگون ارتباط برقرار کند و آن‌ها را به تأمل در این مسائل دعوت کند.