حقوق شهروندی زنان در ایران بین دو انقلاب
هادی نوری، صدیقه مسیب نیا فخبی
کتاب «حقوق شهروندی زنان در ایران بین دو انقلاب» نوشته هادی نوری و صدیقه مسیب نیا فخبی، توسط انتشارات کتاب پارسه منتشر شده و به بررسی وضعیت حقوق شهروندی زنان در ایران در بازه زمانی بین انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی میپردازد. این اثر با بهرهگیری از نظریه تی.اچ. مارشال، جامعهشناس تاریخی شهروندی، به تحلیل و بررسی حقوق زنان در سه حوزه مدنی، سیاسی و اجتماعی میپردازد.
مارشال، حقوق شهروندی را به سه دسته تقسیم میکند: حقوق مدنی که به نهادهای قضایی و دادگاهها مرتبط است؛ حقوق سیاسی که شامل مشارکت در شوراها و پارلمان میشود؛ و حقوق اجتماعی که به نظامهای آموزشی و تأمین اجتماعی مربوط است.
کتاب حاضر در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که آیا حقوق شهروندی زنان در ایران در این دوره تاریخی از الگوی پیشنهادی مارشال پیروی کرده، در مرحلهای متوقف شده، یا مسیری متفاوت را طی نموده است؟
انقلاب مشروطه، سرآغاز جنبش زنان ایرانی برای دستیابی به حقوق خود نیز محسوب میشود. زنانی که پیش از آن در محافل خصوصی به بحث و تبادل نظر درباره وضعیت خود میپرداختند، پس از مشروطه توانستند مطالبات خود را به عرصه عمومی بکشانند.
با این حال، به دلیل شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم، زنان تا دهه ۱۳۲۰ شمسی نتوانستند مطالبات خود را به طور جدی مطرح کنند. در سال ۱۳۴۱، زنان حق رای به دست آوردند و در سال ۱۳۴۲، برای اولین بار نمایندگانی زن به مجلس شورای ملی و سنا راه یافتند. قوانین خانواده در دهههای ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ نیز، با وجود اهداف پنهان خود، با مطالبات زنان همسو بود.
کتاب «حقوق شهروندی زنان در ایران بین دو انقلاب» تلاش میکند تا با بررسی دقیق شاخصهای حقوق شهروندی زنان در سه حوزه مدنی، سیاسی و اجتماعی، تصویری روشن از وضعیت حقوق زنان در این دوره تاریخی ارائه دهد. و مشخص کند که کدامیک از الگوهای مطرحشده، وضعیت واقعی حقوق شهروندی زنان را در ایران بین دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی به بهترین شکل تبیین میکند. این کتاب منبع ارزشمندی برای پژوهشگران حوزههای تاریخ معاصر، مطالعات زنان و حقوق به شمار میرود.