کتاب «یادبود ایوب در جهان کافکا» نوشتهی سیاوش جمادی، اثری است که به بررسی و تحلیل جهان داستانی فرانتس کافکا، نویسندهی برجستهی قرن بیستم میپردازد. این کتاب در دو بخش تدوین شده است: بخش نخست به تحلیل و بررسی آراء، اندیشهها و هنر کافکا اختصاص دارد و بخش دوم شامل ترجمهی گزیدهای از نوشتهها، داستانهای کوتاه و کلمات قصار کافکا است که توسط جمادی انتخاب و ترجمه شدهاند.
سیاوش جمادی، متولد سال ۱۳۳۰ نویسنده و مترجم آثار ادبی و فلسفی، فارغالتحصیل رشته حقوق از دانشگاه تهران در سال ۱۳۵۳ و دارای تحصیلات کارشناسی ارشد فلسفه غرب از دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناسی ارشد ادبیات انگلیسی از دانشگاه آزاد اسلامی است.
جمادی در بخش نخست کتاب، طی ده فصل، سعی در نمایاندن ابعاد مختلف هنر و اندیشهی کافکا دارد. او با تمرکز بر مفهوم «یادبود ایوب»، به بررسی این موضوع میپردازد که چگونه آثار کافکا، احیاکنندهی پرسشهای اساطیری و دینی کهن و در عین حال، جاودانه هستند. نویسنده معتقد است که در آثار کافکا، وضعیت شخصیتهای اسطورهای مانند آدم، پرومته و ایوب بازآفرینی میشود و از این طریق، خواننده به سرچشمههای آغازین دین و اخلاق بازمیگردد تا با آنها روبرو شود.
یکی از نکات برجستهای که جمادی به آن اشاره میکند، این است که در جهان کافکا، ایمان و الحاد سطحی، هر دو به یک اندازه فریبنده هستند. آثار کافکا، کاوشی عمیق در این دو مفهوم متضاد است و پرسشهای ایوب را دوباره به شکل ناخواسته بر زندگی انسانها نازل میکند. فریاد دادخواهی ایوب، به عنوان نمادی از اعتراض به بیعدالتی و رنج، در آثار کافکا به شکل دیگری تکرار میشود و به نوعی، پیام قهرمانان داستانهای او در دفاع از زندگی، نه مرگ، است.
جمادی تاکید میکند که هنر کافکا تا آخرین نفس به انسان خاکی وفادار است و بر خلاف دیدگاههای برخی متفکران دینی مانند کرکهگور و سنت آگوستین، هیچ روزنهای به عالم قدس باز نمیکند. جهان کافکا، تصویری از یک کویر سترون است که ریشههای تاریخی یهود در آن به سنگوارهها و بقایای استحاله یافته تبدیل شدهاند. قهرمانان کافکا، افرادی سرگردان، فروافتاده و بیتکلیف هستند که در دایرهای بیانتها گرفتار شدهاند و هویت آنها هرگز به طور قطعی مشخص نمیشود.
جمادی در مقدمهی کتاب، به نقل قولی از دبلیو. اچ. اودن اشاره میکند که کافکا را به عنوان نویسندهای معرفی میکند که نقشی مشابه دانته، شکسپیر و گوته در زمانهی خود دارد. او معتقد است که جهان خلقشده توسط کافکا، نه تنها آینهی تمامنمای بحران ایمان و غروب حقیقت در عصر مدرن است، بلکه صحنهای زنده از ژرفترین و کهنترین پارادوکسهای زندگی انسان در مواجهه با راز هستی است.
به گفتهی جمادی، مضامین آثار کافکا با سرنوشت انسان از زمان هبوط آدم از بهشت، پیوند خورده است. هبوط آدم، به عنوان کهنترین روایت از این وضعیت، همواره در زندگی انسان تکرار میشود. جهان کافکا، تجلی پیکار ناگزیر انسان با سرنوشت مقدر اوست و بیش از هر چیز، با داستان ایوب در عهد عتیق شباهت دارد. با این تفاوت که در جهان کافکا، دیگر خبری از ظهور خداوند و امید به رحمت او نیست. گویی فریادی که از گلوی ایوب برآمده، پس از دو هزار سال، دوباره در آسمان تهی طنینانداز میشود.
بخش دوم کتاب، شامل ترجمهی آثاری از کافکا مانند داستانهای کوتاه «هنرمند گرسنگی»، «پل»، «اعلامیه»، «دیوار بزرگ چین» و «تحقیقات یک سگ» است که به خواننده فرصتی میدهد تا مستقیماً با نوشتههای کافکا و جهان داستانی او آشنا شود. «یادبود ایوب در جهان کافکا»، اثری ارزشمند برای علاقهمندان به ادبیات و اندیشهی کافکا است که با تحلیلی عمیق و دقیق، ابعاد مختلف آثار او را روشن میکند.