کتاب دید و بازدید
نویسنده: جلال آل احمد
کتاب «دید و بازدید» نخستین مجموعه‌ی داستان کوتاه از جلال آل احمد، نویسنده‌ی برجسته‌ی ایرانی، است که در سال ۱۳۲۴ منتشر شد. این اثر که ابتدا شامل ده داستان بود و بعدها به دوازده داستان افزایش یافت، نام خود را از اولین داستان مجموعه گرفته است. «دید و بازدید» نه تنها به عنوان اولین تجربه‌های نویسندگی آل‌احمد اهمیت دارد، بلکه به عنوان سندی از وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایران در آن دوره نیز قابل توجه است.
این مجموعه، تصویری از جامعه‌ی ایران در دوران هرج و مرج ناشی از حضور بیگانگان و استعمار را به نمایش می‌گذارد. آل‌احمد در این داستان‌ها با زبانی ساده، روان و گاه طنزآمیز، به نقد باورهای سنتی، مشکلات اجتماعی و مسائل سیاسی می‌پردازد. او با نگاهی منتقدانه و دغدغه‌مند، به روایت داستان‌هایی می‌پردازد که هر کدام به نوعی بازتاب‌دهنده‌ی چالش‌ها و دغدغه‌های مردم آن زمان است.
داستان «دید و بازدید» که عنوان کتاب نیز از آن گرفته شده، ماجرای جوانی است که در ایام نوروز به دید و بازدید می‌رود و در این مسیر با شخصیت‌ها و موقعیت‌های مختلفی روبرو می‌شود. این داستان، بهانه‌ای برای معرفی اقشار مختلف جامعه و نقد رفتارهای آن‌هاست.
از استاد ادبیاتی که غرق در ظواهر است و از درد جامعه بی‌خبر، تا اشراف و مقامات حکومتی که تنها به منافع خود می‌اندیشند، همگی در این داستان به تصویر کشیده می‌شوند. در مقابل این چهره‌ها، شخصیت‌های ساده و بی‌ریایی نیز حضور دارند، مانند مادربزرگ مهربانی که با صفا و صمیمیت خود، پناهگاهی برای راوی داستان فراهم می‌کند. این تضاد بین شخصیت‌ها و موقعیت‌ها، یکی از ویژگی‌های بارز داستان‌های این مجموعه است.
جلال آل احمد (۲ آذر ۱۳۰۲ و براساس برخی روایت ها ۱۱ آذر، ۱۳۰۲، تهران - ۱۸ شهریور ۱۳۴۸، اسالم، گیلان) روشنفکر، نویسنده، منتقد ادبی و مترجم ایرانی و همسر سیمین دانشور بود. آل احمد در دههٔ ۱۳۴۰ به شهرت رسید و تأثیر بزرگی در جریان روشنفکری و نویسندگی ایران داشت. نویسندگانی چون نادر ابراهیمی و غلامحسین ساعدی از او تأثیر گرفتند.
آل احمد در «دید و بازدید» تنها به روایت داستان‌ها بسنده نمی‌کند، بلکه با قلمی شیوا و نثری روان، خواننده را به عمق مسائل اجتماعی و فرهنگی می‌برد. او با زبانی صمیمی و ساده، مخاطب را با خود همراه می‌کند و او را به تفکر و تأمل در وضعیت جامعه وا می‌دارد. این ویژگی، در تمام داستان‌های این مجموعه به چشم می‌خورد و نشان از دغدغه‌ی نویسنده برای روشنگری و آگاهی‌بخشی به جامعه دارد.
«دید و بازدید» نه تنها به عنوان اثری ادبی، بلکه به عنوان سندی تاریخی و اجتماعی نیز قابل بررسی است. این کتاب، تصویری زنده از جامعه‌ی ایران در دهه‌های گذشته را به نمایش می‌گذارد و به خواننده کمک می‌کند تا درک بهتری از تاریخ و فرهنگ این سرزمین داشته باشد.
داستان‌های این مجموعه، با وجود گذشت سال‌ها از زمان نگارش، همچنان تازگی و جذابیت خود را حفظ کرده‌اند و برای نسل‌های مختلف، حرف‌هایی برای گفتن دارند. این ماندگاری، نشان از عمق نگاه و دغدغه‌ی جلال آل‌احمد به عنوان یک نویسنده‌ی متعهد و روشنفکر دارد.