کتاب "پیدایی اندیشه سیاسی عرفانی در ایران" نوشتهی دکتر مهدی فدایی مهربانی، به بررسی خاستگاه و سیر تحول اندیشهی سیاسی - عرفانی در ایران میپردازد.
این کتاب شامل شش فصل است که به ترتیب به موضوعات زیر میپردازند:
- فصل اول، چارچوب نظری: در این فصل، نویسنده به معرفی مفاهیم کلیدی و چارچوب نظری مورد استفاده در کتاب میپردازد.
- فصل دوم، زمینه و زمانهٔ نسفی: در این فصل، نویسنده به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و فکری ایران در قرن هفتم هجری، که دوره حیات عزیز نسفی بود، میپردازد.
- فصل سوم، معرفت و هستی در نظر نسفی: در این فصل، نویسنده به آراء و اندیشههای عزیز نسفی در باب معرفت و هستیشناسی میپردازد.
- فصل چهارم، انسان کامل: در این فصل، نویسنده مفهوم "انسان کامل" را در اندیشهی نسفی تشریح میکند و جایگاه این مفهوم در اندیشهی سیاسی او را بررسی مینماید.
- فصل پنجم، اندیشهٔ سیاسی نسفی: در این فصل، نویسنده به طور مفصل به آراء و اندیشههای سیاسی عزیز نسفی میپردازد.
- فصل ششم، از صدرالدین شیرازی تا برآمدن حکمت سیاسی متعالیه در ایران: در این فصل، نویسنده به بررسی تحولات اندیشهی سیاسی - عرفانی در ایران پس از عزیز نسفی تا ظهور حکمت سیاسی متعالیه در دوره صفویه میپردازد.
اندیشهی سیاسی - عرفانی در ایران ریشه در سنتهای پیش از اسلام و آموزههای اسلامی دارد. عزیز نسفی، عارف قرن هفتم هجری، از مهمترین بنیانگذاران اندیشهی سیاسی - عرفانی در ایران است. مفهوم "انسان کامل" در اندیشهی سیاسی نسفی نقشی محوری دارد. اندیشهی سیاسی نسفی مبتنی بر نقد حکومتهای موجود و جستجوی حکومتی ایدهآل است که توسط "انسان کامل" اداره شود. اندیشهی سیاسی - عرفانی در ایران پس از نسفی تحولات زیادی را پشت سر گذاشته و در دورههای مختلف تاریخی، از جمله دوره صفویه، قاجار و معاصر، نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی ایران ایفا کرده است.
کتاب "پیدایی اندیشه سیاسی عرفانی در ایران" اثری ارزشمند و مرجعی مهم برای مطالعه اندیشهی سیاسی - عرفانی در ایران به شمار میرود.