کتاب اقتصاد سياسی شهری و منطقهای
نويسنده: ماتيو ادل
کتاب «اقتصاد سیاسی شهری و منطقهای» نوشتهی ماتیو ادل و ترجمهی فریبرز رئیسدانا، اثری مهم در حوزهی اقتصاد سیاسی با تمرکز بر مسائل شهری و منطقهای است. این کتاب توسط انتشارات قطره منتشر شده و با استناد به ۴۲۰ منبع تخصصی، تحلیلی جامع از شهرنشینی و ارتباط شهر با محیط پیرامونش ارائه میدهد. ویژگی برجستهی این اثر، تکیه بر نظریات اقتصاد سیاسی انتقادی، دیدگاههای رادیکال و بهویژه نظریات مارکسیستی در تحلیل مسائل شهری است.
کتاب در شش فصل تنظیم شده که هر فصل به جنبهای خاص از اقتصاد سیاسی شهری و منطقهای میپردازد. فصل اول به بررسی «انواع تحلیلهای سرمایهداری و مارکسیسم» اختصاص دارد و چارچوب نظری مورد استفاده در کتاب را مشخص میکند. در این فصل، نویسنده به تشریح دیدگاههای مختلف در مورد سرمایهداری و جایگاه نظریهی مارکس در این میان میپردازد و بستری برای تحلیلهای بعدی فراهم میسازد.
فصل دوم، «شهر و منطقه از دیدگاه کلاسیک مارکسیست» را بررسی میکند. در این فصل، نحوهی نگرش اندیشمندان کلاسیک مارکسیست به شهر و منطقه و نقش آنها در نظام سرمایهداری مورد بحث قرار میگیرد. نویسنده با بررسی آثار مارکس و دیگر اندیشمندان این مکتب، نشان میدهد که چگونه ساختارهای اقتصادی و اجتماعی سرمایهداری، شکل شهرها و مناطق را تعیین میکنند.
فصل سوم با عنوان «توسعه ناموزون: برخوردهای اخیر» به بررسی پدیدهی توسعهی نامتوازن در سطح مناطق و شهرها میپردازد. این فصل به تحلیل چگونگی توزیع نابرابر منابع و فرصتها در فضاهای مختلف جغرافیایی و تأثیر آن بر توسعهی شهری و منطقهای میپردازد. نویسنده با بررسی پژوهشهای جدید در این زمینه، ابعاد مختلف این پدیده را روشن میسازد.
فصل چهارم به «تئوری رانت و تفکیک فضایی» اختصاص دارد. در این فصل، مفهوم رانت و نقش آن در شکلگیری فضاهای شهری و منطقهای بررسی میشود. نویسنده نشان میدهد که چگونه مکانیابی فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی تحت تأثیر رقابت برای کسب رانت شکل میگیرد و منجر به تفکیک فضایی و نابرابریهای اجتماعی میشود.
فصل پنجم، «خدمات شهری به منزله بازتولید اجتماعی» را مورد بحث قرار میدهد. در این فصل، نقش خدمات شهری در بازتولید نیروی کار و حفظ نظام سرمایهداری بررسی میشود. نویسنده نشان میدهد که چگونه ارائهی خدمات شهری، مانند مسکن، حملونقل و آموزش، به حفظ و تداوم نظام سرمایهداری کمک میکند.
در نهایت، فصل ششم به «مسئلهی شهری، جامعهی محلی و دولت» میپردازد. در این فصل، نقش دولت و جامعهی محلی در حل مسائل شهری و بهبود شرایط زندگی شهروندان بررسی میشود. نویسنده با تحلیل نقش بازیگران مختلف در عرصهی شهری، به دنبال راهکارهایی برای بهبود وضعیت شهرها و کاهش نابرابریهای اجتماعی است.
به طور خلاصه، کتاب «اقتصاد سیاسی شهری و منطقهای» اثری ارزشمند برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقهمندان به حوزهی اقتصاد سیاسی و مسائل شهری است. این کتاب با ارائهی تحلیلی جامع و با تکیه بر نظریات مارکسیستی، به درک عمیقتر مسائل شهری و منطقهای کمک میکند.