خرید کتاب من ببر نیستم پیچیده به بالای خود تاکم

کتاب «من ببر نیستم پیچیده به بالای خود تاکم» اثر محمدرضا صفدری، رمانی است که در سال ۱۳۸۱ منتشر شد و توانست عنوان «تحسین شده هیئت داوران جایزه مهرگان ادب» را به خود اختصاص دهد.

داستان این رمان در یک روستای کوچک در جنوب ایران روایت می‌شود. نوذر، شخصیت اصلی داستان، مردی است که به دلیل بیماری فراموشی، گذشته خود را به یاد نمی‌آورد. او در تلاش است تا هویت خود را بازیابد و به خاطر بیاورد که چه کسی بوده است.

داستان «من ببر نیستم پیچیده به بالای خود تاکم» روایتی است از هویت و حافظه. نویسنده با استفاده از زبانی شاعرانه و استعاری، به بررسی مفاهیم هویت و فراموشی می‌پردازد. از مضامین مطرح شده در این کتاب می‌توان به وجود روایت غنایی، روایتی چند لایه و پیچیده، شخصیت‌پردازی باورپذیر اشاره کرد.

همچنین یکی از درونمایه‌های مهم این کتاب پرداختن به مسئله هویت است. اینکه ما چیستیم و چگونه به این چیستی رسیده‌ایم.

در این رمان، فراموشی به عنوان نمادی از گمگشتگی و سرگشتگی مطرح شده است. نوذر به دلیل فراموشی، هویت خود را از دست داده است و نمی‌داند که کجای این دنیا قرار دارد.

این رمان یکی از آثار مهم ادبیات معاصر ایران است که توانسته توجه مخاطبان و منتقدان جلب کند.

«به همه نشان داد که شاخه‌های مو اول، شاید یک‌سالی بیشتر، از پس و پیش و پهلوهای اسب پیچیده و گره‌دار شده بودند که از روبرو نمی‌شد گفت این اسب است و می‌شد گفت این تاک است پیچیده به بالای خود و اسب نیست می‌نماید که اسب است یا روزگاری اسبی در سایه این شاخه‌های همیشه سرگردان و توی خود پیچیده ایستاده بوده است. اگرچه نوذر رشته‌های خشک و پیچیده را از استخوان‌ها جدا می‌کرد و شاخه‌های از پایین به بالا خمیده، اندکی سر راست کرده با آن خیزش ببروار، ایستاده رودرروی آنها، باز هم نمی‌شد گفت که آن ببر است و بی‌چون و چرا تاک بود پیچیده در خود و به بالای خود...»

زبان	فارسی
شماره چاپ	2
نوع صحافی	شومیز (مقوایی) با چسب گرم
نوع چاپ متن	دیجیتال تک رنگ
سال چاپ	1392
تعداد صفحه	412
طول	220
قطع	رقعي
عرض	145
شابک	978-964-311-476-3
نوع کاغذ	تحریر (سفید)
نوع جلد	گلاسه مقوا 250 گرم
عوامل	محمدرضا صفدری نویسنده

ما مریضِ کلمه ها شده ایم انگار. ما که می گویم یعنی همه ی ما؛ من و تو و شما و ایشان و دیگر گمان ندارم که هیچ گاهْ دیگر بنا نیست که درمان شویم که دانسته ام درمانی نیست برای این آزار. همان جور که یک روز نوذر از خواب بیدار شد و ندانست که کیست و این جا کجاست و چه بایدش کرد؟ ما هم گمان نمی برم که بدانیم که هستیم و کجاییم و بنا ست چه کنیم. اینگونه است که همه چیزمان تکه تکه می شود و همه چیز می رود در پشت و پسله های خیال خانه می کند و راستی مگر در خانه ی خیال دیگر زمان و مکان و ابعاد معنایی دارد؟ مگر نه اینکه می روی آنجا که گم بشوی و نشوی آن چیزی که این کجابودگی و چگونه شدگی سَرَت می آورد و در آنجاست که همه ی آن حقیقتِ دروغین می شود آتش می افتد به جانت و می سوزد همه چیز و ویران می شود هر آبادی و چاه خشک می شود و خون می خشکد روی رخت ات و روی سنگِ سیاهِ خزه بسته می بینی سپید پوست را دریدگی سینه را و قلب را که برده اند و دست که رها شده از کنار سنگ، بی جانْ و هوا حبسِ سکوت می شود و غناهشتِ شلیک می ترکد در صبحِ کسلِ سوخته ی حاشیه ی شهر که متنِ نکبت است در این بیدارخوابیِ من و تو آنها که فرو می روی و آب در ریه هایت پُر می شود و در ژرفنای تاریکِ چاه از روزنه ای نگاه می کنی و آن چاه تو را تعلیم داده که بدانی به هیچ آبی نخواهی رسید که امیدِ هیچ معجزی ز مرده نیست اگرچه تو خودت هم مرده ای. پس اینگونه است که تو هم ببر نیستی پیچیده به بالای خود تاکی. باید بپیچی به خودت تا بالا بروی و شگفتا که این بالارفتن همه اش رو به پایین رفتن و تو فرو می روی و نفس ات تمام می شود و اصلن هم مهم نیست که داغی جنوب پوستت را بلند کرده باشد یا نه و به لوله ها و مناره های آتشین نگاه کرده باشی یا نه و دیده باشی تاب خوردنِ مینار را در گرمای کلافه ی خیالت یا نه که خیال روسری یت مثل باد می بَرَدَم و دوباره افتاده باشی جایی که ندانی که هستی و برای چه اصلن اینجایی و باید چه کنی وقتی رو به رویت در اتاقی تاریک، ظلمات، شمعی روشن بشود و تو پوستِ سپید را ببینی سرخ، بریده که می چکد از نوک انگشت های بریده؛ چکْ چکْ چکْ... و چشم هایت را ببندی که کاش دوباره بیدار بشوی و دیگر اینجا نبوده باشی، و یکی در آن دوردست می خوانْد؛ خبر اومد که دشتستون بهاره

یکم مهرگان چهارده دو صفرِ آزار

نوشتن درباره رمانی که یک ضدرمان است کار آسانی نیست، از تعریف فرار می‌کند، از فهمیدن، از لذت بردن از درک شدن، مگر هذیان را می‌شود درک کرد؟ کجای خواب دیدن ارتباط منطقی دارد با بیداری که این ضدرمان بخواهد داشته باشد؟ کجای افسانه و اسطوره ربط منطقی به واقعیت دارد؟
نویسنده در این ضدرمان به ما نشان داد که برای رئالیسم جادویی نبایستی صرفاً سراغ آمریکای جنوبی رفت، کودکی خود ماها سراسر پر بود از این گونه جادوها. خرافاتی که بسته به منطقه بلایی که رعایت نکردن‌شان بر سرت می‌آورد با یکدیگر فرق می‌کردند اما موتیف‌های تکرار شونده مشترک دارند: شب، آتش، آفتاب، سایه، درخت، آب و رودخانه و چاه، مخروبه، قبرستان، جن.
همیشه گفته‌ام رمان کلیدر را تنها فردی که درکی از روستا داشته باشد و دقیق‌تر بگویم روستازاده باشد به واقع درک می‌کند، حالا اگر روستازاده‌ای از همان ولایت خراسان باشی که دیگر کلیدر رمان نیست، می‌شود سرگذشت. اینجا هم همین وضع برقرار است، با سفرهای گاه و بیگاه به جنوب و جزایر آن و همچنین رمان هرس درکی از جغرافیا و فرهنگ آنجا و رابطه‌ی مردم آنجا با نخل و آب و آفتاب و حیوان دارم. اما اگر روستازاده‌ای باشی از جنوب و متولد قبل از دهه ۷۰ حتماً به یاد خواهی آورد رسم و رسومات عجیب و غریب جنوبی‌ها را که صرف روایت همان‌ها می‌شود همین کتاب. جنوبی که هنوز هم مراسم زار با همان شدت گذشته برگزار می‌شود تا شخصی که باد جن گرفته و اصطلاحا هوایی شده را شفا دهند.
در بسیاری از صفحات یک متن را چند بار باید خواند، علائم سجاوندی کم هستند و نویسنده الزامی به گذاشتن نقطه بر پایان جملات نداشته. ممکن است چند صفحه بگذرد بی هیچ پاراگرافی یکسره متن، متن و متن، نفسم میگیرد. اگر آگاهانه نبود این زجر هرگز بیش از پنجاه صفحه نمی‌خواندم از این کتاب. به دنبال ربط گشتن و سعی در فهمیدن کلمه "می‌پریشادوید" یا "می‌نرماخمانید"بیهوده است مگر رها کرده باشی خود را تا کم‌کم دنیای وهم‌انگیز رمان در بر بگیردت و در فضای افسانه‌ای جنوب غوطه‌ور شوی، جایی که شخصیت داستان اگر سواد ندارد و قرار است اقرارنامه‌ای را انگشت بزند، متن آن نوشته هم برای او و هم برای مای خواننده بی‌معنی میشود:

نامبرده پس از تنفیذات متواتر و مستکتوباط استگدادی و استرشحات متطناغظ مظهور الشافیّه مکشوف می‌باشد که از ایام طفولیت اوالیت مذمومه را لغایت ایام کهولت معیون نبوده است.
گفت: اینجا را انگشت بزن.

فکر می‌کنم این رمان برای آنچه آن را "جریان سیال محض" می‌نامند نمونه‌ی خوبی باشد، سبکی که در آن زمان و مکان و ارتباط اتفاق‌ها با هم از بین می‌رود و سیالتی باقی می‌ماند که فقط در کلمات جاری‌ست.
تنها ایراد رمان نداشتن لغت‌نامه‌ای برای توضیح برخی اصطلاح‌های جنوبی بود، نه برای همه که حداقل برای برخی واژه‌های پرتکرار برای خواننده‌ی ناآشنا با آن فرهنگ و زبان.