چشم اندازی از ادبیات و هنر
نویسنده: رنه ولک , ادوارد مورگان فورستر , آستین وارن , باروز دان هم
کتاب «چشماندازی از ادبیات و هنر» با گردآوری نوشتههای ادوارد مورگان فورستر، رنه ولک و آستین داون و ترجمه غلامحسین یوسفی و محمدتقی صدیقانی، به بررسی عمیق و چندجانبه مفاهیم ادبیات و هنر میپردازد. این کتاب با نگاهی جامع، نه تنها به تعریف و تبیین این دو حوزه میپردازد، بلکه به تأثیرات متقابل و نقش آنها در زندگی فردی و اجتماعی انسان نیز توجه ویژهای دارد.
در این کتاب، ادبیات به عنوان پهنهای گسترده تعریف میشود که گذشته و حال را در بر میگیرد و با تلفیق این دو، در شکلدهی آینده نقش ایفا میکند. شعر، رمان، متون نظم و نثر و سایر گونههای ادبی به عنوان ابزارهایی برای ایجاد معنا و هدف در زندگی انسان معرفی میشوند.
نویسندگان بر این باورند که ادبیات، علاوه بر جذابیتهای فکری و روحی، دارای سرشتی اجتماعی و مسئولیتآفرین است و همین ویژگیها، رمز شیفتگی ملتها و اندیشمندان بزرگ به آن را توضیح میدهد.
در بخش مربوط به هنر، تأکید بر انتقال عواطف و احساسات هنرمند به مخاطب است. هنرمندان چیرهدست با خلق آثاری بدیع، قادرند تجربیات و احساسات خود را به گونهای بیان کنند که مخاطب نیز آن را تجربه کند و ارتباطی معنوی بین هنرمند و مخاطب برقرار شود.
هنر، آنچه را که برای افراد عادی قابل درک نیست، به زبانی قابل فهم برای همگان ترجمه میکند. عکاسی، نقاشی، مجسمهسازی، موسیقی، فیلم، تئاتر، معماری و طراحی، نمونههایی از این تجلیات هنری هستند که به بخش جداییناپذیر زندگی انسانها تبدیل شدهاند.
با اشاره به گفته تولستوی، هنر به عنوان فعالیتی انسانی تعریف میشود که هدف آن انتقال عالیترین و بهترین احساساتی است که انسانها به آن دست یافتهاند. در تعریف ادبیات نیز گفته میشود که ادبیات، سخنانی فراتر از گفتار عادی است که مردم آن را حفظ و نقل کردهاند و با خواندن و شنیدن آن، احساسات مختلفی از غم و شادی گرفته تا لذت و الم را تجربه میکنند.
شاعران و نویسندگان با بهرهگیری از قدرت تخیل، اندیشه و زبان، به کلام جلوه و معنای خاصی میبخشند و خوانندگان را در احساسات خود شریک میکنند.
این کتاب به تأثیرات عمیق و ماندگار هنر و ادبیات در جامعه نیز اشاره میکند. آثار ادبی و هنری، علاوه بر انتقال عواطف و احساسات، آگاهیها، افکار و تجربیات هنرمندان را نیز منتقل میکنند و در نتیجه، جامعه را همدل و متحد میسازند و موجب پیشرفتهای مادی و معنوی میشوند. گاه این آثار چنان تأثیرگذارند که موجب دگرگونی و تعالی اخلاق و فرهنگ نسلها میشوند.
در نهایت، کتاب «چشماندازی از ادبیات و هنر» به پیوستگی این دو حوزه از دیدگاه زیباییشناسی اشاره میکند. هنر گاهی شکل زیباشناسانهی خود را از طریق بازسازی زبان و فهم تغییر میدهد. ادبیات نیز زمانی هنر نامیده میشود که ویژگیهای منحصر به فرد یک اثر هنری را داشته باشد؛ یعنی اثری خلقشده و تکرارناپذیر، زیرا بیانگر احساس و عواطف هنرمند است و احساس و عاطفه، پدیدهای نیست که به راحتی قابل بازگو و تکرار باشد.
آفرینش هنری نوعی الهام است که با عقل و منطق صرف قابل درک نیست. زیبایی و جمال در هنرها یکسان است و هنرهایی مانند نقاشی، موسیقی و شعر، رابطهای نزدیک دارند، زیرا از روح انسان سرچشمه میگیرند و با ماده چندان ارتباطی ندارند. این کتاب منبعی ارزشمند برای درک عمیقتر مفاهیم ادبیات و هنر و تأثیرات آنها بر زندگی انسان است.