مفهوم امر سیاسی
نویسنده: کارل اشمیت
کتاب «مفهوم امر سیاسی» اثر کارل اشمیت، حقوقدان، فیلسوف و نظریه‌پرداز سیاسی آلمانی، یکی از مهم‌ترین و در عین حال بحث‌برانگیزترین آثار فلسفه سیاسی قرن بیستم به شمار می‌رود. این کتاب که نخستین بار در سال ۱۹۳۲ منتشر شد، به بررسی بنیادین مفهوم سیاست و جایگاه آن در دنیای مدرن می‌پردازد. کارل اشمیت، زاده ۱۱ جولای ۱۸۸۸ و درگذشته ی ۷ آپریل ۱۹۸۵، حقوقدان، فیلسوف، نظریه‌پرداز سیاسی و نویسنده آلمانی بود.
محور اصلی اندیشه اشمیت در این کتاب، تقلیل مسائل سیاسی به تمایز بنیادین «دوست و دشمن» است. او معتقد است که این تمایز وجودی، جوهره‌ی کنش و انگیزه‌های سیاسی را تشکیل می‌دهد و بدون درک این قطب‌بندی، نمی‌توان به درک درستی از پدیده‌های سیاسی دست یافت. از نظر اشمیت، سیاست نه صرفاً مدیریت امور عمومی یا دستیابی به منافع مادی، بلکه عرصه‌ای است که در آن تصمیم‌گیری درباره‌ی دوست و دشمن و در نتیجه، احتمال وقوع جنگ، همواره وجود دارد.
یکی از نکات برجسته‌ی کتاب، نقد اشمیت بر لیبرالیسم است. او استدلال می‌کند که مبانی لیبرالیسم، با تأکید بر حقوق فردی، قادر به ارائه‌ی توجیهی منطقی برای فداکاری افراد در راه آرمان‌های جمعی نیست. به عبارت دیگر، لیبرالیسم نمی‌تواند توضیح دهد که چرا یک فرد باید جان خود را برای دولت یا جامعه‌اش فدا کند. این نقد، با گذشت دهه‌ها از طرح آن، همچنان از اهمیت و اعتبار برخوردار است و چالش‌های بنیادین لیبرالیسم را در مواجهه با واقعیت‌های سیاسی آشکار می‌سازد.
«مفهوم امر سیاسی» نه تنها به تعریف سیاست می‌پردازد، بلکه به بررسی رابطه‌ی آن با دولت نیز می‌پردازد. اشمیت معتقد است که مفهوم دولت، پیش‌فرض مفهوم امر سیاسی است. او دولت را به عنوان واحدی سیاسی تعریف می‌کند که در یک سرزمین مشخص سازمان یافته است و تصمیم‌گیری نهایی در مورد تمایز دوست و دشمن را بر عهده دارد. به این ترتیب، دولت، تعیین‌کننده‌ی مرزهای امر سیاسی است.
اهمیت این کتاب نه تنها در تأثیر آن بر نظریه‌های سیاسی و حقوقی، بلکه در تأثیر آن بر حوزه‌های دیگری مانند فلسفه قاره‌ای و الهیات سیاسی نیز قابل مشاهده است. اندیشه‌های اشمیت، الهام‌بخش و در عین حال مورد نقد و بررسی فیلسوفان و نظریه‌پردازان برجسته‌ای چون والتر بنیامین، ژاک دریدا، هانا آرنت و اسلاوی ژیژک بوده است.
در نسخه‌های متأخر کتاب «مفهوم امر سیاسی»، علاوه بر متن اصلی، مقالات دیگری از اشمیت و سایر نویسندگان نیز گنجانده شده است که به درک بهتر اندیشه‌های او کمک می‌کنند. از جمله این مقالات می‌توان به «عصر خنثی‌سازی‌ها و سیاست‌زدایی‌ها» از اشمیت، «یادداشت‌هایی در باب کارل اشمیت» از لئو اشتراوس، «کارل اشمیت در جستجوی امر سیاسی» از موریس اوریکا و «الهیات سیاسی چیست» از هاینریش مایر اشاره کرد. این مجموعه، دیدگاه جامعی از اندیشه‌های اشمیت و تأثیرات آن را ارائه می‌دهد.
به طور خلاصه، «مفهوم امر سیاسی» اثری بنیادین است که درک ما از سیاست، دولت و رابطه‌ی بین آن‌ها را به چالش می‌کشد. این کتاب، با طرح پرسش‌های اساسی درباره‌ی ماهیت سیاست و تمایز دوست و دشمن، همچنان موضوع بحث و بررسی در محافل علمی و سیاسی است.
