دیوانیان از ساسانیان تا سامانیان
حامد نوحه‌خوان
کتاب «دیوانیان از ساسانیان تا سامانیان» از حامد نوحه‌خوان، نگاهی دقیق و جامع به تحولات نظام دیوانی ایران پس از سقوط ساسانیان تا دوران سامانیان دارد. دیوانیان ایرانی، با تکیه بر دانش و تجربه چندین قرنه خود، نقش محوری در اداره ممالک اسلامی پس از فتح ایران ایفا کردند. در حالی که اعراب فاقد چنین ساختار اداری پیچیده‌ای بودند، ایرانیان با تدبیر و درایت خود، به تدریج به سمت خودمختاری گام برداشتند. این کتاب با بررسی دقیق منابع تاریخی، تصویری روشن از نقش و جایگاه دیوانیان در شکل‌گیری و تحول ساختار سیاسی و اداری ایران در این دوره ارائه می‌دهد.
حامد نوحه‌خوان (متولد 1363) نویسنده و محقق تاریخ ایران که زمینه فعالیتش تاریخ ایران، با تمرکز بر نظام دیوانی است.
محتوای کتاب:
- سقوط ساسانیان و آغاز دوره جدید: کتاب حاضر با بررسی جامع نظام دیوانی ساسانیان و تحولات آن پس از فتح ایران توسط اعراب، تصویری روشن از چگونگی شکل‌گیری و تکامل نظام دیوانی در ایران ارائه می‌دهد.
- دیوانیان بازماندگان قدرتمند: با وجود تغییر حکومت، دیوانیان ایرانی به واسطه اشراف بر پیچیدگی‌های اداره کشور، توانستند جایگاه خود را حفظ و به عنوان کارشناسان و مدیران اصلی در دستگاه حکومتی ایفای نقش کنند.
- مبارزه برای حفظ هویت ایرانی: موضوع اصلی این کتاب مبارزات دیوان‌سالاران ایرانی برای حفظ هویت ملی و مقابله با نفوذ اعراب در دستگاه اداری است.
- دوران سامانیان؛ اوج قدرت دیوانیان: در دوران شکوفایی سامانیان، دیوانیان به اوج نفوذ خود رسیدند و بخش بزرگی از ایران را تحت اداره خود درآوردند.
- اهمیت نظام دیوانی در تاریخ ایران: نویسنده با تأکید بر اهمیت نظام دیوانی در تاریخ ایران، نشان می‌دهد که این نظام نقش مهمی در حفظ فرهنگ و تمدن ایرانی داشته است.
ویژگی‌های کتاب:
- نگاه نو به تاریخ ایران: با بررسی دقیق نظام دیوانی، این کتاب نگاهی نو به تاریخ ایران ارائه می‌دهد و به ما کمک می‌کند تا تحولات سیاسی و اجتماعی این دوره را از زاویه‌ای متفاوت تحلیل کنیم.
- استفاده از منابع متنوع: نوحه‌خوان در نگارش این کتاب، از طیف گسترده‌ای از منابع، از متون تاریخی و اسناد اداری گرفته تا آثار ادبی، بهره برده‌است
مخاطبان
- دانشجویان تاریخ و ایران‌شناسی
- علاقه‌مندان به تاریخ ایران
- محققان و پژوهشگران
درمجموع، کتاب «دیوانیان از ساسانیان تا سامانیان» اثری ارزشمند و خواندنی برای همه کسانی است که به تاریخ ایران و نقش دیوانیان در شکل‌گیری آن علاقه‌مند هستند. نویسنده با نگاهی نو به یکی از مهم‌ترین جنبه‌های تاریخ ایران، یعنی نظام دیوانی و با زبانی شیوا و تحقیقی دقیق، نقش دیوانیان ایرانی را در حفظ هویت ملی و اداره کشور در دوران پرآشوب پس از اسلام به تصویر کشیده است.