اپرای مردان سبیل استالینی
محمداسماعیل حاجی‌علیان
اپرای مردان سبیل استالینی اثر محمداسماعیل حاجی‌علیان، رمانی اجتماعی-سیاسی است که رویداد مهم کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ را در کانون توجه خود قرار داده است. این رمان با زبانی روان و روایتی جذاب، ماجرا را از سه زاویه دید مختلف روایت می‌کند و تصویری چندلایه از این واقعه تاریخی ارائه می‌دهد.
عنوان عجیب و گیرا این رمان، خود داستانی دارد. نویسنده در انتخاب این عنوان، به چند نکته اشاره می‌کند:رمان با ساختار چندصدایی و روایت‌های موازی، شباهت زیادی به یک اپرا دارد. هر شخصیت، صدایی مستقل دارد و رویدادها از زوایای مختلف دیده می‌شوند.در دوران کودتا، اعضای حزب توده به دلیل نوع سبیل خود، به مردان سبیل استالینی معروف بودند.
این عنوان، هم به نقش این حزب در رویدادهای پیش از کودتا اشاره دارد و هم به تراژدی آنها در جریان کودتا.روایت رمان، تراژدی بزرگی است که در آن، جوانان ایرانی قربانی زیرکی قدرت‌های بزرگ می‌شوند.
خلاصه داستان:
رمان با عروسی توران شاهی آغاز می‌شود و به تدریج، اتفاقات این عروسی با رویدادهای کودتا در هم تنیده می‌شود. شخصیت‌های مختلفی مانند اصغر خالدار و آبنوس، هر کدام داستانی جداگانه دارند که در نهایت به هم می‌پیوندند.
ویژگی‌های این کتاب:
- وجود سه زاویه دید: رمان در سه فصل مجزا، روایت را از دید سه شخصیت اصلی پیش می‌برد. این روایت‌های چندگانه، تصویری جامع و چندبعدی از کودتا ارائه می‌دهد.
- پرداختن به زندگی روزمره و تاریخ بزرگ: نویسنده به خوبی توانسته است زندگی روزمره مردم را در آستانه یک تغییر بزرگ تاریخی به تصویر بکشد.
- کمک به درک بهتر کودتای 28 مرداد: این رمان به عنوان یک اثر ادبی، به خواننده کمک می‌کند تا به درک عمیق‌تری از یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران برسد.
- بیان روایتی متفاوت: روایت چندصدایی و ساختار موسیقایی رمان، آن را به اثری متفاوت و جذاب تبدیل کرده است.
در مجموع، اپرای مردان سبیل استالینی، رمانی خواندنی و تأمل‌برانگیز است که به علاقه‌مندان ادبیات و تاریخ ایران پیشنهاد می‌شود.