کتاب بازیگران کوچک در بازی بزرگ
نویسنده: پیروز مجتهد زاده
کتاب «بازیگران کوچک در بازی بزرگ» نوشته‌ی پیروز مجتهدزاده و ترجمه‌ی عباس احمدی، به بررسی رویدادهای قرن نوزدهم میلادی می‌پردازد که منجر به شکل‌گیری افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی از بخش‌هایی از امپراتوری پیشین ایران شد.
این کتاب نه تنها به بررسی کلی این «بازی بزرگ» می‌پردازد، بلکه تغییرات و تحولاتی را که این بازی ژئوپلیتیک در شکل‌دهی جغرافیای سیاسی جنوب، مرکز و غرب آسیا ایجاد کرد، با جزئیات دقیق مورد مطالعه قرار می‌دهد. این دگرگونی‌ها در نهایت به پیدایش تعدادی کشور جدید و مستقل انجامید.
نکته‌ی حائز اهمیت این است که این تغییرات در مناطقی رخ داد که پیش‌تر بخشی از نظام فدراتیو ایران بودند؛ نظامی که غالباً و به اشتباه با عنوان «امپراتوری پارس» شناخته می‌شد.
پیروز مجتهدزاده، نویسنده‌ی کتاب، مورخ، ایران‌شناس، محقق و کارشناس مسائل و مطالعات سیاسی است. او استاد جغرافیای سیاسی و مسائل ژئوپلیتیک در دانشگاه‌های تهران است. مجتهدزاده در سال ۱۳۲۴ در شهرستان نور متولد شد و تحصیلات خود را در همان شهر آغاز کرد.
کتاب «بازیگران کوچک در بازی بزرگ» به طور خاص بر تأثیرات بازی بزرگ قرن نوزدهم بر جغرافیای سیاسی منطقه تمرکز دارد. این بازی، که به ایجاد افغانستان و شکل‌گیری کشورهای آسیای مرکزی در مناطق شرقی و شمال شرقی سرزمین‌های امپراتوری سابق ایران منجر شد، محور اصلی بحث کتاب است.
نویسنده معتقد است که شرایط خودمختارانه‌ی امیرنشین‌های خراسان، افغانستان و آسیای مرکزی، عامل اصلی بود که به بازی بزرگ اجازه داد مانند یک بازی شطرنج در سرزمین‌های این امپراتوری انجام شود.
کتاب «بازیگران کوچک در بازی بزرگ» اثری ارزشمند برای درک بهتر تحولات ژئوپلیتیکی قرن نوزدهم در منطقه است که با بررسی دقیق نقش بازیگران مختلف، تصویری جامع از این دوران ارائه می‌دهد.