نفرین زمین
نویسنده: جلال آل‌احمد
رمان «نفرین زمین» اثر جلال آل‌احمد، که نخستین بار در سال ۱۳۴۶ منتشر شد، نه فقط یک داستان، بلکه سندی اجتماعی و تحلیلی انتقادی از وضعیت ایران در دوران گذار به مدرنیته است.
این رمان، سرگذشت معلمی را روایت می‌کند که از شهر به روستایی در حوالی تهران فرستاده می‌شود تا به تدریس بپردازد. در این سفر، او با واقعیت‌های زندگی روستایی، تغییرات ناشی از اصلاحات ارضی و ورود مظاهر مدرنیته به جامعه سنتی روستاییان روبرو می‌شود. آل‌احمد با نگاهی تیزبین و زبانی صریح، به نقد این تغییرات و پیامدهای آن بر زندگی مردم می‌پردازد.
داستان در سال‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۴۱ رخ می‌دهد، زمانی که برنامه‌های اصلاحات ارضی در ایران به اجرا گذاشته شده بود. این برنامه‌ها که با هدف توزیع عادلانه‌تر زمین‌های کشاورزی و بهبود وضعیت کشاورزان صورت می‌گرفت، در عمل با مشکلات و پیامدهای ناخواسته‌ای همراه بود. آل‌احمد در «نفرین زمین» به این پیامدها و تأثیرات آن بر زندگی روستاییان می‌پردازد.
جلال آل احمد (۲ آذر ۱۳۰۲ و براساس برخی روایت ها ۱۱ آذر، ۱۳۰۲، تهران - ۱۸ شهریور ۱۳۴۸، اسالم، گیلان) روشنفکر، نویسنده، منتقد ادبی و مترجم ایرانی و همسر سیمین دانشور بود. آل احمد در دههٔ ۱۳۴۰ به شهرت رسید و تأثیر بزرگی در جریان روشنفکری و نویسندگی ایران داشت. نویسندگانی چون نادر ابراهیمی و غلامحسین ساعدی از او تأثیر گرفتند.
آل احمد در رمان، «نفرین زمین» به نقدی بر تجدد و مدرنیته‌ای پرداخته است که بدون در نظر گرفتن شرایط و نیازهای واقعی جامعه، به صورت شتابزده و از بالا به جامعه تحمیل می‌شود.
این رمان، بیش از آنکه یک اثر داستانی باشد، سندی تاریخی و اجتماعی است که تصویری زنده و واقعی از زندگی در روستاهای ایران در دوران گذار به مدرنیته ارائه می‌دهد. «نفرین زمین» نه تنها برای درک بهتر تاریخ معاصر ایران، بلکه برای فهم چالش‌های جوامع در حال توسعه و پیامدهای ناخواسته تغییرات اجتماعی و اقتصادی، اثری ارزشمند و تأمل‌برانگیز است.
