کتاب «فلسفه اجتماعی ابن خلدون» نوشته طه حسین و ترجمه امیر هوشنگ دانایی، ما را به سفری جذاب در دنیای اندیشه‌های اجتماعی یکی از بزرگ‌ترین متفکران تاریخ اسلام، ابن خلدون، می‌برد. این کتاب با زبانی شیوا و روان، تلاش می‌کند تا پیچیدگی‌های اندیشه‌های ابن خلدون را برای مخاطب عام قابل فهم سازد.
طه حسین (۱۴ نوامبر ۱۸۸۹ – ۲۸ اکتبر ۱۹۷۳) نویسنده این کتاب، حافظ قرآن و سخنور مصری و از پیشگامان جنبش نوگرایی در مصر بود.
او با دقتی مثال زدنی به زندگی پر فراز و نشیب ابن خلدون و چگونگی شکل‌گیری اندیشه‌های او می‌پردازد. او نشان می‌دهد که چگونه کودکی ابن خلدون در یک خانوادهٔ اصیل عرب و در فضایی علمی و فرهنگی غنی، زمینه را برای پرورش یک نابغه اجتماعی فراهم کرده است. ابن خلدون از کودکی با علوم مختلفی از جمله قرآن، فقه، تاریخ، فلسفه و سیاست آشنا شد و این دانش گسترده، او را قادر ساخت تا به تحلیل عمیقی از پدیده‌های اجتماعی بپردازد.
در بخش‌های بعدی کتاب، طه حسین به تبیین مفاهیم کلیدی در اندیشه‌های ابن خلدون می‌پردازد. او به بررسی دیدگاه ابن خلدون درباره تاریخ، جامعه، دولت، اقتصاد و فرهنگ می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه ابن خلدون با رویکردی علمی و مبتنی بر مشاهده و تجربه، به تحلیل این پدیده‌ها می‌پردازد. یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ابن خلدون، ارائه نظریه‌ای جامع درباره پیدایش، رشد و زوال تمدن‌ها است. او معتقد است که تمدن‌ها دارای یک چرخه زندگی هستند و عوامل مختلفی مانند محیط جغرافیایی، عوامل اجتماعی و سیاسی در این چرخه نقش دارند.
بخش پایانی کتاب نیز به ترجمه مقاله‌ای از ون.ویندونک اختصاص دارد که در آن، ابن خلدون به عنوان یک مورخ بزرگ و تحلیل‌گر دقیق تمدن عرب معرفی می‌شود. این مقاله، نگاهی جامع به جایگاه ابن خلدون در تاریخ اندیشه اسلامی و نقش او در توسعه علوم اجتماعی ارائه می‌دهد.
در مجموع، کتاب «فلسفه اجتماعی ابن خلدون» یک اثر ارزشمند برای همه کسانی است که به تاریخ اندیشه اسلامی و علوم اجتماعی علاقه‌مند هستند. این کتاب نه تنها به معرفی اندیشه‌های ابن خلدون می‌پردازد، بلکه به ما کمک می‌کند تا با نگاهی انتقادی و تحلیلی به پدیده‌های اجتماعی اطراف خود بنگریم.
