لئو اشتراوس، فیلسوف آلمانی-آمریکایی، در کتاب "روانشناسی استبداد"، با تفسیر انتقادی از گفتگوی هیرو، حاکم خودکامهی سیراکوز، و سیمونیدِس شاعر در کتاب "هیرو" نوشتهی گزنوفون، به بررسی ماهیت قدرت مطلق و روانشناسی حاکمان مستبد میپردازد. اشتراوس با رویکردی دقیق و موشکافانه، به واکاوی لایههای زیرین گفتگو و کشف مفاهیم پنهان در آن میپردازد.
لئو اشتراوس نظریه پرداز، نویسنده و فیلسوف مشهور آلمانی متولد ۲۰ سپتامبر ۱۸۹۹ است. او در خانوادهای یهودی در آلمان به دنیا آمد و برای سالیان سال در دانشگاه شیکاگو شاگردان بسیاری را تربیت کرد.
لئو اشتراوس بیشتر زندگی هنری خودش را صرف تحقیق دربارهی فیلسوفان قدیمی و مشهور به ویژه افلاطون و ارسطو کرده است و کتابهای زیادی دربارهی این دو فیلسوف نوشته است. او همچنین از منتقدین فلسفهی مدرن است و به همین دلیل است که نطریات او مخالفان زیادی دارد. پرداختن به نظریههای فکری لئو اشتراوس کاری دشوار است، او در مکتب فکر خود تلاش دارد نشان دهد که فلسفهی مدرن تنها به یک دلیل بر فلسفهی قدیمی پیروز شده است و آن هم تلاش برای نادیده گرفتن فلسفههای قدیمی است. بیشتر آثاری که لئو اشتراوس نوشته است بازخوانی مجددی از آثار فیلسوفان قدیمی دین اسلام و یهود است.
یکی از نکات کلیدی در این کتاب، تأکید بر احساس استغنای پادشاهان مستبد است. اشتراوس با پرسش اینکه چرا سیمونید به نزد هیرو میرود و نه برعکس، به این نکته اشاره میکند که حاکمان مستبد خود را برتر از دیگران میدانند و نیازی به مشورت با خردمندان نمیبینند. این احساس برتری، منجر به انزوای حاکم و محدود شدن دایرهی مشاوران او میشود و در نتیجه، تصمیمگیریهای نادرست و زیانباری را در پی دارد.
اشتراوس در ادامه، به بررسی لذتهای ناشی از استبداد، رابطه بین لذت و فضیلت، و همچنین جایگاه قانون در جامعهی مستبد میپردازد. او نشان میدهد که حاکمان مستبد، لذتهای آنی و کوتاهمدت را بر منافع بلندمدت جامعه ترجیح میدهند و به همین دلیل، به قوانین و ارزشهای اخلاقی بیتوجه هستند.
در بخش پایانی کتاب، اشتراوس به مقایسهی استبداد کلاسیک و معاصر میپردازد و تفاوتهای آنها را برجسته میکند. او همچنین به نقدهای وارد شده بر کتابش پاسخ میدهد و دیدگاههای خود را روشنتر میکند.
کتاب "روانشناسی استبداد"، اثری است خواندنی برای علاقهمندان به فلسفه سیاسی و تاریخ اندیشه. اشتراوس با زبانی شیوا و روان، مفاهیم پیچیده را به سادهترین شکل ممکن بیان میکند و خواننده را به تفکر و تعمق وامیدارد. این کتاب، علاوه بر ارزش علمی، دارای اهمیت عملی نیز هست؛ زیرا به ما کمک میکند تا ماهیت قدرت را بهتر بشناسیم و در برابر استبداد آگاهانهتر باشیم.
در مجموع، "روانشناسی استبداد" کتابی است که به خواننده کمک میکند تا به درک عمیقتری از ماهیت قدرت، روانشناسی حاکمان مستبد و چالشهای پیش روی جوامع تحت استبداد دست یابد. این کتاب، با طرح پرسشهای بنیادین و ارائه تحلیلهای دقیق، به ما کمک میکند تا به عنوان شهروندان مسئول، در برابر استبداد ایستادگی کنیم و برای ایجاد جامعهای عادلانهتر و آزادتر تلاش کنیم.