مثنوی جام جم
اوحدی مراغه‌ای
مثنوی جام جم اثر اوحدی مراغه‌ای، شاعر و عارف قرن هشتم هجری، یکی از آثار مهم و برجسته در ادبیات عرفانی فارسی است. این مثنوی به دلیل داشتن مضامین عرفانی، اخلاقی و اجتماعی، همواره مورد توجه و استقبال ادب‌دوستان و پژوهشگران بوده است.
درباره نویسنده:
اوحدالدین اوحَدی مراغه‌ای از شاعران و عارفان سده هشتم هجری قمری بود که تولدش را حدود ۶۷۳ق و وفاتش را ۱۵ رمضان ۷۳۸ق تخمین زده‌اند. درباره زادگاه او دو نظر وجود دارد: برخی او را اهل مراغه و برخی دیگر اصالتش را اصفهانی دانسته‌اند. او سرانجام در مراغه، که در آن زمان پایتخت ایلخانان بود، درگذشت و همان‌جا به خاک سپرده شد.
ویژگی‌های کتاب:
- مضامین عرفانی: مثنوی جام جم سرشار از مضامین عرفانی و آموزه‌های اخلاقی است. اوحدی در این اثر به بررسی مسائلی مانند خداشناسی، خودشناسی، سیر و سلوک، عشق الهی، و فنا فی الله می‌پردازد.
- استفاده از تمثیلات و حکایات: اوحدی برای بیان مقصود خود از تمثیلات و حکایات آموزنده و جذاب استفاده می‌کند. این تمثیلات و حکایات به فهم بهتر مطالب و تأثیرگذاری بیشتر آن کمک می‌کنند.
- توجه به مسائل اجتماعی: اوحدی در مثنوی جام جم به مسائل اجتماعی و مشکلات جامعه نیز توجه نشان می‌دهد و به نقد و بررسی آنها می‌پردازد.
محتوای کتاب:
مضمون و محتوای اصلی مثنوی جام جم اوحدی پیرامون انسان، آموزش، اخلاق، دین، صلح، عدالت و تربیت اخلاقی اوست. اوحدی در این مثنوی، سلامت جسم و روح را بزرگ‌ترین سرمایه انسان می‌داند:
سلطنت چیست؟ تن‌درستی تو / پادشاهی؟ به خیر چُستی تو.
او همچنین وظیفه اساسی انسان خردمند و کامل را در شناخت و پرستش آفریدگار، کسب دانش و ادب، و انجام کارهای سودمند و مثبت می‌داند.از جمله عناوین اشعار این کتاب می‌توان موارد زیر را نام برد:
- سرآغاز
- مناجات
- در آداب التماس
- ضراعت در صورت قسم
- در ستایش خرد
- در تسبیح فلک
- در ستایش سلطان ابوسعید
- و...
مخاطبان کتاب:
- دانشجویان و پژوهشگران رشته ادبیات فارسی
- علاقه‌مندان به شعر کلاسیک فارسی
- علاقه‌مندان به ادبیات عرفانی
در مجموع، مثنوی جام جم اثر ارزشمند و ماندگاری از اوحدی مراغه‌ای است که به دلیل داشتن مضامین عرفانی، اخلاقی و اجتماعی، همواره مورد توجه و استقبال ادب‌دوستان و پژوهشگران بوده است.