فراسوی رشد اقتصادی
تاتیانا سوبوتینا
کتاب "فراسوی رشد اقتصادی: پیش‌درآمدی بر توسعه پایدار" نوشتهٔ تاتیانا پی. سوبوتینا، با ترجمهٔ محمدرضا سرکارآرانی و عباس معدن‌دارآرانی، توسط نشر نی منتشر شده است. این کتاب با عنوان انگلیسی Beyond Economic Growth: An Introduction to Sustainable Development در سال ۲۰۰۴ منتشر شده و در ایران در سال شمسی ۱۳۹۶ (چاپ ترجمه) عرضه شده است.
درباره نویسنده:
تاتیانا پی.سوبوتینا اقتصاددان و مشاور مؤسسات بین‌المللی است. او با بانک جهانی ارتباط داشته و مطالعات متعدد در زمینهٔ توسعه اقتصادی، توسعه پایدار، نابرابری، بهداشت و آموزش داشته است.
سوبوتینا تلاش کرده است نگرشی بین‌رشته‌ای در کتاب خود به کار گیرد و علاوه بر جنبه‌های اقتصادی، تأثیرات اجتماعی، زیست‌محیطی و انسانی توسعه را نیز بررسی کند.
ویژگی‌های کتاب:
● نگرش بین‌رشته‌ای: کتاب تنها به اقتصاد نمی‌پردازد، بلکه آموزش، بهداشت، نابرابری، شهرنشینی، تغییرات جمعیتی، جهانی‌شدن، محیط زیست و مؤلفه‌های اجتماعی و سیاسی توسعه را در کنار رشد اقتصادی مورد بحث قرار می‌دهد.
● رویکرد به شاخص‌ها و اندازه‌گیری: یکی از نقاط قوت کتاب بررسی شاخص‌های توسعه پایدار، مقایسه سطوح توسعه در کشورهای مختلف و چگونگی سنجش پیشرفت‌های اجتماعی و اقتصادی است.
● تمرکز بر چالش‌ها و راهبردها: کتاب به چالش‌هایی مانند فقر، نابرابری درآمد، آموزش و بهداشت، آلودگی محیط زیست، اثرات تغییرات آب و هوایی و جهانی‌شدن می‌پردازد و راه‌هایی برای حرکت از رشد اقتصادی صرف به توسعه‌ای که پایدار باشد پیشنهاد می‌کند.
محتوای کتاب:
کتاب "فراسوی رشد اقتصادی: پیش‌درآمدی بر توسعه پایدار" با بیانی روشن و ساختاری آموزشی نوشته شده و مباحث متنوعی از تعریف توسعه و تمایز آن با رشد اقتصادی آغاز می‌کند و سپس به موضوعاتی چون تغییرات جمعیتی، نابرابری درآمد، فقر و گرسنگی، آموزش و سلامت، محیط زیست و آلودگی، شهرنشینی، جهانی‌شدن، مهاجرت و شاخص‌های توسعه پایدار می‌پردازد. نویسنده تلاش کرده است نشان دهد که رشد اقتصادی به‌تنهایی برای رفاه کافی نیست و باید ابعاد اجتماعی و زیست‌محیطی نیز در نظر گرفته شوند. هر فصل علاوه بر ارائهٔ مفاهیم، با نمودارها و مثال‌های واقعی تکمیل شده و به مخاطب کمک می‌کند درکی عینی‌تر از چالش‌های توسعه در جهان امروز پیدا کند.
مخاطبان کتاب:
این اثر برای دانشجویان رشته‌های اقتصاد، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، مدیریت و محیط زیست که به دنبال درک پایه‌ای و کاربردی از توسعه پایدار هستند، بسیار مناسب است. همچنین پژوهشگران و کارشناسان حوزهٔ سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی اجتماعی و اقتصادی می‌توانند از آن برای تحلیل و طراحی راهبردهای توسعه استفاده کنند. در عین حال، به دلیل زبان روان و ارائهٔ مثال‌های روشن، خوانندگان عمومی با علاقه به مسائل جهانی و چالش‌های اجتماعی نیز می‌توانند بدون پیش‌زمینهٔ تخصصی از آن بهره‌مند شوند و تصویری کلی از ضرورت حرکت از رشد صرف به سمت توسعهٔ پایدار به دست آورند.
این کتاب یک منبع مفید برای کسانی است که می‌خواهند فراتر از مفهوم رشد اقتصادی صرف بروند و درک عمیق‌تری از توسعه پایدار به دست آورند. سوبوتینا نشان می‌دهد که رشد اقتصادی اگر بدون در نظر گرفتن عدالت اجتماعی، ملاحظات زیست‌محیطی، توزیع منابع، سلامت و آموزش باشد، نمی‌تواند به رفاه واقعی و پایدار منجر شود. یکی از نتایج مهم کتاب این است که توسعه پایدار نیازمند رویکردی چندوجهی است، شامل سیاست‌های تلفیقی که رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی و حفاظت از محیط زیست را همزمان در نظر می‌گیرند.
