روش‌شناسی آینده‌نگری
بایزید مردوخی
کتاب «روش‌شناسی آینده‌نگری» نوشتهٔ بایزید مردوخی، اثری جامع در حوزهٔ آینده‌پژوهی است که با هدف معرفی و تحلیل متدولوژی‌های مختلف آینده‌نگری تألیف شده است. این کتاب توسط نشر نی منتشر شده و به‌عنوان یکی از منابع معتبر در این حوزه شناخته می‌شود.
درباره نویسنده:
بایزید مردوخی اقتصاددان و پیشکسوت برنامه‌ریزی توسعه در ایران است که در سال ۱۳۲۱ در سنندج متولد شد. او فارغ‌التحصیل رشته اقتصاد از دانشگاه تهران و دارای مدرک مدیریت عالی اقتصاد از دانشگاه مریلند آمریکا و دکترای اقتصاد از دانشگاه تهران است. مردوخی به عنوان دبیر هیئت امنای حساب ذخیره ارزی فعالیت داشته و از تدوین‌کنندگان سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ ایران بوده است. او همچنین عضو مؤسس جبهه متحد کرد است و کتاب‌هایی در زمینه اقتصاد و برنامه‌ریزی به چاپ رسانده است.
ویژگی‌های کتاب:
- رویکرد تحلیلی و مقایسه‌ای: نویسنده با بررسی و مقایسهٔ روش‌های مختلف آینده‌نگری، به تحلیل نقاط قوت و ضعف هر یک پرداخته است.
- تمرکز بر مفاهیم بنیادین: کتاب با تعریف مفاهیم کلیدی مانند آینده‌نگری، آینده‌پژوهی و برنامه‌ریزی آینده، زمینهٔ درک عمیق‌تری از این حوزه را فراهم می‌کند.
- ساختار منسجم: مطالب کتاب به‌صورت منظم و با ترتیب منطقی ارائه شده‌اند، که به خواننده کمک می‌کند تا مفاهیم را به‌خوبی دنبال کند.
محتوای کتاب:
اسکار وایلد معتقد بود نقشه‌ای که آرمان‌شهر نداشته باشد، ارزش دیدن ندارد. امروزه آینده‌پژوهی و آینده‌نگری در سطح جهانی رواج یافته و به ابزاری کلیدی برای استراتژی‌سازی و برنامه‌ریزی‌های کوتاه و بلندمدت در سازمان‌ها و کشورها تبدیل شده است. همگام با این توجه جهانی، روش‌های آینده‌نگری نیز پیشرفت کرده و به تدریج، علمی اصیل در حوزه علوم اجتماعی در حال شکل‌گیری است.
ایران با آغاز برنامه‌های عمرانی بلندمدت، نگاه کوتاه‌مدت به آینده را کنار گذاشت و به برنامه‌ریزی آگاهانه برای اقتصاد کشور در افق‌های دورتر پرداخت. تدوین سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴، نقطه عطفی در این زمینه بود که منجر به افزایش علاقه‌مندان و مراکز آموزشی فعال در حوزه آینده‌نگری در کشور شد. فرهنگستان علوم و انجمن آینده‌نگری ایران نیز از نهادهای فعال در این عرصه هستند و کتاب «روش‌شناسی آینده‌نگری» تلاشی برای معرفی متدولوژی‌های مختلف در این حوزه است که از آثار اندیشمندان داخلی و خارجی بهره برده است.
مخاطبان کتاب:
- دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های مدیریت، علوم اجتماعی، برنامه‌ریزی و توسعه
- سیاست‌گذاران و مدیران سازمان‌ها
- علاقه‌مندان به حوزهٔ آینده‌پژوهی و برنامه‌ریزی استراتژیک
در مجموع، «روش‌شناسی آینده‌نگری» اثری ارزشمند برای درک عمیق‌تر مفاهیم و روش‌های آینده‌نگری است. نویسنده با رویکردی تحلیلی و ساختارمند، به بررسی دقیق متدولوژی‌های مختلف پرداخته و کاربردهای آن‌ها را در زمینه‌های مختلف نشان داده است. این کتاب می‌تواند به‌عنوان منبعی مفید برای دانشجویان، پژوهشگران و مدیران در حوزه‌های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.