اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابوسعید ابوالخیر
محمد‌بن منور
اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابوسعید ابوالخیر یکی از مهم‌ترین متون عرفانی زبان فارسی است که توسط محمد‌بن منور، از نوادگان شیخ ابوسعید ابوالخیر، در قرن ششم هجری تألیف شده است. این کتاب زندگی، کرامات، سخنان و مقامات عرفانی شیخ ابوسعید را در قالب حکایات و روایات نقل می‌کند و از منابع ارزشمند در شناخت سیر و سلوک عرفانی در دورهٔ خراسان بزرگ محسوب می‌شود.
اسرارالتوحید نه‌تنها اثری تاریخی دربارهٔ شیخ ابوسعید ابوالخیر است، بلکه نمونه‌ای برجسته از ادبیات عرفانی فارسی محسوب می‌شود. تصحیح دکتر ذبیح‌الله صفا به دلیل دقت علمی و استناد به نسخه‌های خطی ارزشمند، یکی از منابع معتبر برای مطالعه این اثر است.
درباره نویسنده:
محمد‌بن منور از نوادگان شیخ ابوسعید ابوالخیر (۳۵۷–۴۴۰ هـ.ق) و از عارفان و ادیبان قرن ششم هجری است.
ویژگی‌های کتاب:
- از آیات قرآن، احادیث، اشعار فارسی و عربی در متن بهره برده شده است.
- روایت‌ها کوتاه، پندآموز و تأثیرگذار هستند و خواننده را به سیر و سلوک معنوی و درک حقیقت توحید دعوت می‌کنند.
- یکی از مهم‌ترین منابع شناخت تصوف قرن چهارم و پنجم هجری است.
- تأثیر زیادی بر آثار عرفانی پس از خود، مانند تذکره‌الاولیا و مثنوی معنوی داشته است.
محتوای کتاب:
کتاب اسرارالتوحید شامل سه باب است که هر باب به جنبه‌ای از زندگی و مقامات عرفانی شیخ ابوسعید می‌پردازد. سبک روایت آن حکایت‌محور است و نویسنده با زبانی ساده و شاعرانه، وقایع را نقل می‌کند.
- باب اول: احوال و مقامات شیخ
- باب دوم: کرامات و سخنان شیخ
- باب سوم: سیر و سلوک و تأثیر شیخ بر دیگران
مخاطبان کتاب:
- پژوهشگران و محققان عرفان و تصوف
- علاقه‌مندان به ادبیات فارسی
- دانشجویان و استادان حوزه علوم انسانی
- سالکان و علاقه‌مندان به سیر و سلوک عرفانی
- تاریخ‌پژوهان و محققان فرهنگ ایران
درمجموع، اسرارالتوحید کتابی است که هم برای پژوهشگران و متخصصان ارزش علمی و تاریخی دارد و هم برای علاقه‌مندان به عرفان و ادبیات، اثری خواندنی و الهام‌بخش محسوب می‌شود. این کتاب همچنان یکی از محبوب‌ترین متون عرفانی در میان دوستداران تصوف و حکایات پندآموز است.