ترجمه تفسیر طبری
محمدبن‌جریر طبری
«ترجمه تفسیر طبری» یکی از کهن‌ترین آثار تفسیری فارسی و ترجمه‌ای از تفسیر بزرگ «جامع‌البیان» طبری است. این اثر در قرن چهارم هجری ترجمه شده و از مهم‌ترین منابع زبان فارسی و تفاسیر اولیه اسلامی به شمار می‌رود. چاپ انتشارات دانشگاه تهران، نسخه‌ای علمی و معتبر از این ترجمه کهن را در دسترس پژوهشگران قرار داده است.
درباره نویسنده:
محمدبن‌جریر طبری (۲۲۴–۳۱۰ هجری قمری) فقیه، مورخ و مفسر برجسته ایرانی در دوره عباسی بود. او با نگارش آثاری چون تاریخ الرسل والملوک و جامع‌البیان عن تأویل آي القرآن (تفسیر طبری) از پایه‌گذاران مکتب تفسیر روایی قرآن به شمار می‌رود. طبری در طبرستان زاده شد و بیشتر عمر خود را در بغداد به پژوهش و تدریس گذراند.
ویژگی‌های کتاب:
- زبان: فارسی کهن با واژگان اصیل و گاه نادر
- ساختار: ترجمه‌ای نسبتاً تحت‌اللفظی از متن عربی تفسیر طبری
- ارزش زبانی: از نخستین متون نثر فارسی پس از اسلام
- منبع علمی: مورد استفاده پژوهشگران قرآن، تاریخ تفسیر، و زبان‌شناسان
محتوای کتاب:
کتاب شامل ترجمهٔ تفسیری قرآن کریم از منظر راویان و مفسران سده سوم هجری است. مترجم، با حفظ لحن و ساختار طبری، دیدگاه‌های گوناگون درباره آیات را آورده و گاه توضیحاتی به زبان فارسی افزوده است. موضوعات تفسیری، تاریخی، روایی و گاه کلامی در لابه‌لای ترجمه دیده می‌شود.
مخاطبان کتاب:
- پژوهشگران حوزه تفسیر قرآن و علوم اسلامی
- دانشجویان و استادان زبان و ادبیات فارسی
- علاقه‌مندان به نثر کهن فارسی
- کسانی که به تاریخ ترجمه قرآن به فارسی علاقه‌مندند
- محققان حوزه اسلام‌شناسی، تاریخ فرهنگ و زبان ایرانی
در مجموع، ترجمه تفسیر طبری یکی از گنجینه‌های ارزشمند ادبی و دینی ایران اسلامی است که هم به لحاظ محتوای تفسیری و هم از نظر زبانی جایگاهی ممتاز دارد. این اثر با چاپ علمی انتشارات دانشگاه تهران، همچنان به‌عنوان منبعی قابل اعتماد برای پژوهش‌های دینی و زبان‌شناختی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
