گرگ بیابان
مهران دشت‌بزرگی
نمایشنامه "گرگ بیابان" نوشته‌ی مهران دشت‌بزرگی، برگرفته از رمان مشهور «Steppenwolf» اثر هرمان هسه و منتشرشده توسط انتشارات آفرینش مهر، اثری است کوتاه که فرم نمایشی از مضمون فلسفی و روان‌شناسانه رمان هسه را به پرده اجرا می‌کشاند.
ویژگی‌های کتاب:
- اقتباسی خلاقانه از منبع اصلی: بر پایه‌ی رمان هسه است، اما با فرم دیالوگ‌محور و صحنه‌پردازی نمایشی قابل اجرا
- زبان و سبک بصری: نثر شاعرانه و استعاری، فضایی شاعرانه – نمایشی که احساس معلق بودن را منتقل می‌کند.
- عناصر دراماتیک و روان‌شناسانه: تقابل شخصیت‌ها (گرگ/انســان) و گفتمان‌های فلسفی-وجودی درباره‌ی هویت، انزوا و دوگانگی روحی (نمود هری هالر در رمان اصلی).
محتوای کتاب:
در نمایشنامه «گرگ بیابان»، موضوع اصلی حول محور تضاد درونی انسان و جست‌وجوی هویت می‌چرخد. شخصیت اصلی مردی است تنها، سردرگم و جداافتاده از جامعه، که درگیر نوعی دوگانگی روانی بین وجه انسانی و وجه حیوانی (گرگی) وجود خود است. در روند نمایش، او با دو زن مواجه می‌شود که نماینده ابعاد مختلف درون او و محرک‌هایی برای شناخت بیشتر خویشتن‌اند. دیالوگ‌ها و فضاهای ذهنی، بین واقعیت و خیال در نوسان‌اند، و نوعی سفر درونی یا سلوک روحی را بازنمایی می‌کنند.در اصل، نمایش بازتابی از بحران وجودی انسان مدرن است: تنهایی، بیگانگی، خشم، و میل به معنا.
بخشی از متن کتاب:
«(مرد و دو زن وارد می‌شوند و هر کدام یک دیالوگ از نمایش را بازی می‌کنند) مرد: شما چیزی گم کردین...شما چی (مرد و زن ۱ از صحنه خارج می‌شوند، زن ۲ روی صندلی نشسته است و شعری را زمزمه می‌کند) زن ۲: پرواز می‌کند. کوچک و آبی فام. پروانه‌ای بر بال باد. چونان مرواریدی تابان می‌درخشد، سوسو می‌زند و دور می‌رود. هم از این گونه، چشم برهم زدنی در گذری، بخت را دیدم که اشارتم کرد. درخشید، سوسویی زد و دور رفت (صدای قدم‌هایی شنیده می‌شود) مرد: ظهر بخیر خاله... مثل همیشه همه چیز مرتب و آماده برای صرف نهار زن ۲: ظهربخیر... توفقط نیم ساعت وقت داری. مرد: می دونم خاله...شاید مهمون داری. زن۲: مهمون...نه... بدون دعوت هیچ مهمونی رو نمی پذیرم. (صدای در...سایه ی هری دیده می‌شود) مرد: مهمون؟ زن۲: شاید هم یه مستاجر دیگه!»
نمایشنامه‌ی "گرگ بیابان" ، تلاشی موفق در تبدیل یک رمان فلسفی عمیق به شکل نمایشی است. با دوگانگی‌های درونی، فضای شاعرانه و تمرکز دیالوگ‌محور، اثر برای اجراهای کوچک و تجربه هنری با بار ذهنی عالی مناسب است. آن را باید به کسانی توصیه کرد که خواهان مواجهه‌ای متفاوت با متن اصلی و جایگزینی اجرا به جای روایت داستانی‌اند.