سینمای قومپژوهی
شهاب‌الدین عادل
کتاب «سینمای قومپژوهی» با موضوع بررسی سینمای مستند انسان‌شناسی و قوم‌شناسی است که توسط انتشارات سروش در سال ۱۳۷۹ منتشر شده است.
درباره نویسنده:
نویسنده کتاب، دکتر شهاب‌الدین عادل، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر است و در زمینه سینما، مستندسازی و عکاسی، چهره شناخته‌شده‌ای به شمار می‌آید.
او علاوه بر تألیف و ترجمه آثار متعدد سینمایی، عکاس صحنه چند فیلم شاخص نیز بوده است؛ مانند «باشو غریبه‌ای کوچک»، «دختری با کفش‌های کتانی» و «بازمانده». همچنین سابقه ریاست دانشکده، داوری جشنواره‌ها و عضویت در انجمن‌های تخصصی سینمایی را دارد.
ویژگی‌های کتاب:
● پوشش تاریخچه سینمای قومپژوهی از آغاز تا دوران معاصر
● اشاره به نظریه‌ها و دیدگاه‌های فیلمسازان و نظریه‌پردازان برجسته در حوزه قومپژوهی مستند
● ارائه فهرست‌های کاربردی شامل فیلم‌های مهم مردم‌شناسی ایران و جهان، مراکز توزیع فیلم مردم‌شناسی در آمریکای شمالی و منابع مطالعاتی مرتبط
● تقسیم‌بندی واضح در قالب شش فصل کلیدی: تاریخ سینمای مستند، جامعه‌شناسی آغازین، سینمای انسان‌شناسی، نقش اسناد در مستند، انسان‌شناسی فیلمیک و سینمای قومپژوهی ایران
محتوای کتاب:
کتاب «سینمای قومپژوهی» در شش فصل اصلی تدوین شده است و محتوای آن از مبانی نظری تا نمونه‌های عملی را دربر می‌گیرد. نویسنده ابتدا تاریخچه‌ای از سینمای مستند و نقش آن در ثبت واقعیت‌های اجتماعی ارائه می‌دهد و سپس به جامعه‌شناسی آغازین و پیوند میان سینما و علوم اجتماعی می‌پردازد. در ادامه، مفهوم سینمای انسان‌شناسی و جایگاه آن در مستندسازی قوم‌نگارانه بررسی می‌شود و با طرح مسئله‌ی اعتبار اسناد تصویری، جایگاه فیلم به‌عنوان سند در پژوهش علمی تحلیل می‌گردد.
فصل‌های بعدی به معرفی رویکرد انسان‌شناسی فیلمیک می‌پردازد که فیلم را هم ابزار و هم محصول تحقیق می‌داند و در نهایت، نویسنده به‌طور ویژه سینمای قومپژوهی در ایران را با مرور نمونه‌های شاخص داخلی و ظرفیت‌های موجود مورد بررسی قرار می‌دهد. در پیوست‌های کتاب نیز فهرست فیلم‌های مردم‌شناختی ایران و جهان، مراکز توزیع فیلم‌های قومپژوهی در آمریکای شمالی و منابع مطالعاتی تکمیلی گردآوری شده است.
مخاطبان کتاب:
مخاطبان اصلی این اثر عبارت‌اند از دانشجویان سینما، پژوهشگران مستندسازی، انسان‌شناسان تصویری، مستندسازان قوم‌پژوه و علاقه‌مندان آکادمیک حوزه مستند و سینمای مردم‌شناختی.
در مجموع، این اثر نقطه تلاقی نظریه و عمل در سینمای قومپژوهی است و به‌عنوان مرجعی ارزشمند در این حوزه شناخته می‌شود.
