کانسارهای اپیترمال ایران
مجید قادری، نرگس یاسمی، سیدهدایت‌اله موسوی‌مطلق
کتاب «کانسارهای اپیترمال ایران (جلد دوم)» نوشته‌ی دکتر مجید قادری، دکتر نرگس یاسمی و دکتر سیدهدایت‌اله موسوی‌مطلق، اثری تخصصی در زمینه‌ی زمین‌شناسی اقتصادی است که توسط انتشارات دانشگاه تربیت مدرس منتشر شده است. این کتاب، ادامه‌ی جلد اول بوده و تمرکز آن بر معرفی، بررسی، طبقه‌بندی و تحلیل دقیق کانسارهای اپیترمال در ایران است؛ با تأکید بر جنبه‌های زمین‌شناسی، ژئوشیمیایی، دگرسانی و فرآیندهای کانی‌سازی.
ویژگی‌های کتاب:
- رویکرد تحلیلی و تطبیقی: نویسندگان ضمن توصیف کانسارهای داخلی، آن‌ها را با مدل‌های جهانی مقایسه کرده‌اند تا جایگاه این ذخایر در چارچوب‌های جهانی بهتر درک شود.
- تمرکز منطقه‌ای: کتاب شامل بررسی موردی و تفصیلی کانسارهای مهم اپیترمال در ایران (مانند: کانسارهای طلای زرشوران، آق‌دره، موته، کوه زر، و...) است.
- تصاویر، نقشه‌ها و نمودارها: استفاده‌ی گسترده از داده‌های تصویری و گرافیکی به فهم بهتر مطالب کمک کرده است.
محتوای کتاب:
کتاب حاضر به بررسی ویژگی‌های کانسارهای اپیترمال در پهنه‌های مختلف ساختاری ایران می‌پردازد. با توجه به حجم گسترده اطلاعات و پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه، بهره‌گیری کامل از تمامی یافته‌های موجود امکان‌پذیر نبوده است؛ ازاین‌رو تلاش شده است تا مفیدترین و به‌روزترین اطلاعات در این نوشتار ارائه شود. فصل‌های مختلف کتاب با استفاده از شکل‌ها و جدول‌های متعدد همراه شده‌اند تا توجه خواننده را در حین مطالعه به مشاهدات زمین‌شناسی میدانی، نتایج پژوهشی و داده‌های آزمایشگاهی جلب کرده و درک عمیق‌تری از محتوای علمی فراهم آورند.
چهار فصل نخست کتاب به مباحث کلی مربوط به زمین‌شناسی، دگرسانی، کانه‌زایی، مدل‌های تشکیل، ویژگی‌های ژئوشیمیایی و روش‌های اکتشاف تیپ‌های مختلف کانسارهای اپیترمال اختصاص یافته است. با در نظر گرفتن گسترش پژوهش‌ها و افزایش داده‌های جدید طی سال‌های اخیر در زمینه کانسارهای اپیترمال، سعی شده مطالب علمی به‌صورت جامع و با بهره‌گیری از نمونه‌های شاخص جهانی تشریح شوند.
بخش اصلی کتاب از فصل پنجم تا یازدهم، به معرفی و تحلیل ویژگی‌های کانسارهای اپیترمال در ایران اختصاص دارد. در ادامه، طی فصل‌های دوازدهم تا پانزدهم، هر فصل به بررسی یکی از جنبه‌های خاص کانسارهای اپیترمال کشور می‌پردازد.
در فصل پایانی (فصل شانزدهم)، نویسندگان با ارائه دیدگاه خود به نتیجه‌گیری پرداخته‌اند. در این بخش، با استناد به تعاریف جهانی و با توجه به ویژگی‌های هر کانسار، زیرتیپ‌های کانسارهای اپیترمال در ایران طبقه‌بندی شده‌اند. سپس نحوه پراکندگی این زیرتیپ‌ها در سطح کشور مورد بحث قرار گرفته تا این تحلیل‌ها بتواند در آینده به حل مسائل اکتشافی مرتبط با این نوع کانسارها در ایران کمک کند.
مخاطبان کتاب:
- دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‌های زمین‌شناسی اقتصادی، معدن، ژئوشیمی و مهندسی اکتشاف.
- پژوهشگران و استادان دانشگاه در حوزه زمین‌شناسی و معدن‌کاری.
- کارشناسان و مهندسان شرکت‌های معدنی و اکتشافی که با کانسارهای طلا، نقره و فلزات پایه سروکار دارند.
- سازمان‌های دولتی و پژوهشی مانند سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.
در مجموع، کتاب «کانسارهای اپیترمال ایران (جلد دوم)» اثری مرجع و کاربردی در حوزه زمین‌شناسی اقتصادی ایران است که با پشتوانه‌ی علمی قوی و بهره‌گیری از تجارب میدانی نویسندگان، توانسته شناختی جامع و منسجم از کانسارهای اپیترمال کشور ارائه دهد. این اثر می‌تواند به‌عنوان راهنمایی ارزشمند برای پژوهشگران و متخصصان حوزه اکتشاف معدن، در راستای شناخت بهتر پتانسیل‌های معدنی کشور و طراحی استراتژی‌های علمی برای بهره‌برداری از آن‌ها مورد استفاده قرار گیرد.