همپایهسازها در زبان فارسی
الهام خزاما
کتاب همپایهسازها در زبان فارسی اثر الهام خزاما، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی به بررسی ساخت‌های همپایگی در فارسی معاصر می‌پردازد. این پژوهش با تحلیل نمونه‌های برگرفته از زبان نوشتاری رسمی و محاوره‌ای، بسامد و تنوع کاربرد همپایهسازها را واکاوی می‌کند. اثر حاضر با طرح مباحثی نوآورانه همچون نقش «با / bâ/» به‌عنوان همپایه‌ساز، سهمی مهم در مطالعات نحوی زبان فارسی دارد.
ویژگی‌های کتاب:
- دسته‌بندی مفهومی انواع همپایهسازها
- تحلیل گفتمان نوشتاری رسمی در برابر زبان محاوره‌ای
- بررسی بسامد وقوع (فرکانس) و توزیع همپایهسازها در دو گویه مختلف
- ورود به بحث نظریه‌ای همپایگی و مقایسه آن با ساخت‌های وابسته‌ساز
محتوای کتاب:
در این پژوهش، پدیدهٔ همپایگی در زبان فارسی در دو گونهٔ «فارسی نوشتاریِ رسمی» و «فارسی محاوره‌ایِ غیررسمی» مورد بررسی قرار گرفته است تا بسامد و الگوی توزیع انواع همپایهسازها در هر یک از این دو گونه روشن شود. تحلیل داده‌های آماری نشان می‌دهد که زبان محاوره‌ای نسبت به نوشتار رسمی گرایش بیشتری به بهره‌گیری از ساخت‌های همپایگی ناآشکار و نیز ساخت‌های وابستگی در برابر ساخت‌های پیوستگی یا همپایگی دارد.
یکی از نتایج مهم این مطالعه، شناسایی واژهٔ «با /bâ/» به‌عنوان همپایه‌ساز عطفی در زبان فارسی است؛ نویسندگان با به‌کارگیری آزمون جایگزینی نشان داده‌اند که در صورت جانشینی «با» با دیگر همپایه‌سازهای عطفی و حفظ معنا، می‌توان آن را در ردهٔ همپایه‌سازهای زبان فارسی طبقه‌بندی کرد. این یافته زبان فارسی را در شمار زبان‌هایی قرار می‌دهد که «با /bâ/» در آن‌ها نقش همپایه‌ساز ایفا می‌کند و از این منظر با برخی دیگر از زبان‌های جهان هم‌ردیف است.
مخاطبان کتاب:
- دانشجویان زبان‌شناسی خصوصاً دستوری – نحو فارسی
- استادان و پژوهشگران دستور زبان و زبان فارسی
- کسانی که به آموزش زبان فارسی یا نگارش توجه دارند
- مترجمان و ویراستاران متون فارسی
- آموزگاران دوره متوسطه که مفاهیم دستوری را تدریس می‌کنند
در مجموع، این کتاب منبعی علمی و مستند برای تحلیل دقیق همپایهسازها در زبان فارسی به‌شمار می‌رود و به‌ویژه در تبیین تفاوت‌های میان گونهٔ نوشتاری و محاوره‌ای اهمیت دارد. اثر حاضر با پرکردن خلأ پژوهشی در زمینهٔ همپایگی، جایگاهی ارزشمند در آموزش و تحقیقات دستوری زبان فارسی دارد.
