نامههای سیاسی دهخدا
ایرج افشار
کتاب «نامههای سیاسی دهخدا» به کوشش ایرج افشار، مجموعه‌ای از مکاتبات و نوشته‌های علی‌اکبر دهخدا در بستر جنبش مشروطه و تحولات سیاسی ایران است.این اثر با گردآوری دقیق و مستند، نگاه روشنی به اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی دهخدا ارائه می‌دهد. انتشارات روزبهان با چاپ این کتاب، منبعی ارزشمند برای پژوهشگران تاریخ معاصر و علاقه‌مندان به ادبیات سیاسی فراهم کرده است.
درباره نویسنده:
ایرج افشاریزدی (۱۳۰۴–۱۳۸۹) پژوهشگر فرهنگ و تاریخ ایران، ایران‌شناس، نسخه‌پژوه و استاد دانشگاه بود که به «پدر کتاب‌شناسی ایران» شهرت دارد. او بنیان‌گذار کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران بود و در دانشگاه‌های داخلی و خارجی، از جمله برن و ساپورو، تدریس کرد. افشار طی بیش از شش دهه فعالیت، بیش از ۳۰۰ کتاب و ۳۰۰۰ مقاله منتشر کرد و کتابخانه گرانبهایش امروز در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی نگهداری می‌شود.
ویژگی‌های کتاب:
- گردآوری مستند و انتقادی از نامه‌ها و نوشته‌های سیاسی دهخدا
- مقدمه و توضیحات روشنگر ایرج افشار به عنوان پژوهشگر برجسته
- ارائه اسناد کمتر شناخته‌شده از تاریخ معاصر ایران
محتوای کتاب:
کتاب «نامههای سیاسی دهخدا» ، مجموعه‌ای از نامه‌ها و گزارش‌های سیاسی و اجتماعی علی‌اکبر دهخداست که بازتاب‌دهنده نقش او در جریان مشروطه و تحولات آن دوران است. در بخش نخست، دو نامه مهم به سید نصرالله تقوی و حاج‌سیدمحمد صراف قرار دارد که در دوره تبعید دهخدا به دستور محمدعلی‌شاه نوشته شده‌اند و فضای دشوار آن سال‌ها را نشان می‌دهند.
بخش اصلی کتاب شامل نامه‌هایی به معاضدالسلطنه پیرنیا است؛ همکار و همراه دهخدا در انتشار روزنامه صور اسرافیل در سوئیس و فعالیت‌های سیاسی خارج از کشور. این اسناد تصویری زنده از مبارزات فکری و عملی دهخدا ارائه می‌دهند. در پایان کتاب نیز چند نامه و گزارش مرتبط با فعالیت دهخدا در کنار حاجی امین‌الضرب آمده است که به پروژه‌های عمرانی و نقش او به عنوان مترجم و معاون در ساخت راه شوسه اشاره دارد. این مجموعه اسناد ارزشمند، چهره‌ای روشن‌تر از اندیشه‌ها و کنش‌های سیاسی دهخدا ارائه می‌کند.
مخاطبان کتاب:
- پژوهشگران تاریخ مشروطه و ایران معاصر
- دانشجویان علوم سیاسی، تاریخ و ادبیات
- علاقه‌مندان به اندیشه‌های علی‌اکبر دهخدا
- دوستداران متون اصیل و اسناد تاریخی
در مجموع، «نامههای سیاسی دهخدا» سندی ارزشمند از اندیشه و کنشگری یکی از بزرگ‌ترین روشنفکران ایران است. ایرج افشار با گردآوری این مجموعه، امکان شناخت عمیق‌تر فضای سیاسی و اجتماعی عصر مشروطه را فراهم می‌کند. این کتاب پلی میان پژوهش تاریخی و نیاز به درک ریشه‌های تحولات فکری و سیاسی امروز ایران است.
