داستان امیرحمزه صاحبقران یکی از قصه‌های معروف عامیانه است که روایت‌های مختلفی از آن وجود دارد. اصل داستان‌ها به زبان عربی بوده و ماجراهای آن به زمان سلطنت انوشیروان باز می‌گردد. قصه مربوط به جوانمردی‌های پهلوانی نامدار به نام «امیرحمزه» است. حمزه در هشت سالگی پهلوان نام‌آوری را در میدان شهر شکست می‌دهد. آنگاه با دوست وفادارش- نسیم- به مکتب‌خانه می‌روند و درآنجا دوست امیرحمزه- نسیم- معلم را به ستوه به می‌آورد. امیرحمزه به تدریج بزرگ می‌شود و نسیم برای یافتن اسبی تنومند که بتواند او را سواری دهد به سرزمینی دور می‌رود و عاقبت پس از ماجراهایی اسب مناسبی پیدا می‌کند. یکی از کارهای امیرحمزه صاحبقران پس گرفتن مالیات مکه از دست گروهی راهزن است.
کتاب امیر حمزه صاحبقران یکی از داستان‌های عامیانه فارسی است که در قرن هفتم هجری قمری نوشته شده است. نویسنده کتاب ابوحمزه صاحبقران نام دارد که نام واقعی او مشخص نیست. داستان امیر حمزه صاحبقران در زمان سلطنت انوشیروان ساسانی می‌گذرد و روایتگر ماجراهای یک پهلوان نامدار ایرانی به نام امیر حمزه است.
داستان از این قرار است که در زمان انوشیروان، پهلوان نامداری به نام زال وجود داشت که صاحب یک اسب نرابی به نام سیمرغ بود. زال سیمرغ را به همسرش سحرت می‌دهد تا از آن مراقبت کند. اما یک روز، اژدهایی به نام اژدهایی غول پیکر به سیمرغ حمله می‌کند و او را می‌کشد. سحرت از این ماجرا بسیار ناراحت می‌شود و به نزد انوشیروان می‌رود. انوشیروان دستور می‌دهد تا اژدها را از بین ببرند.
حمزه و صاحبقران به همراه دیگر پهلوانان ایرانی، به جنگ با اژدهایی غول پیکر می‌روند. حمزه در این جنگ اژدها را شکست می‌دهد و انوشیروان او را به مقام «صاحبقران» می‌رساند.
کتاب امیر حمزه صاحبقران یکی از داستان‌های پرطرفدار فارسی است که در طول سال‌های متمادی، توسط بسیاری از مردم خوانده شده است. این داستان روایتگر ماجراهای یک پهلوان نامدار ایرانی است که با شجاعت و دلاوری خود، از میهن و مردم خود دفاع می‌کند.
این کتاب یکی از آثار ماندگار ادبیات فارسی است که در طول سال‌های متمادی، مورد توجه و استقبال مردم قرار گرفته است. این داستان با روایت ماجراهای یک پهلوان نامدار ایرانی، می‌تواند به مخاطبان خود، درس‌های شجاعت، دلاوری و وطن دوستی را بیاموزد.